Odpowiedź :
Odpowiedź:
? /167
Najdotkliwsze straty podczas I wojny światowej poniosły:
Rosja (1,70 mln zabitych i 4,95 mln rannych);
Niemcy (1,77 mln zabitych i 4,22 mln rannych);
Francja (1,36 mln zabitych i 4,25 mln rannych);
Austro-Węgry (1,20 mln zabitych i 3,62 mln rannych);
Zad 1 strna168
Europa Środkowa - m.in. Polska;
Europa Północna - m.in. Estonia i Finlandia;
Europa Południowa - m.in. Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców.
Zad 2 str 168
Państwa, do których powstania przyczynił się rozpad Austro-Węgier.
Czechosłowacja;
Polska;
Węgry;
Królestwo SHS.
Zad 1 str 170
Postanowienia traktatu wersalskiego
Traktat wersalski - traktat pokojowy między zwycięzcami I wojny światowej a Niemcami podpisany w Wersalu w czerwcu 1919 r.
Powstanie Ligi Narodów - organizacji międzynarodowej stojącej na straży pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.
Na Górnym Śląsku, Warmii, Mazurach, Powiślu i Szlezwiku zapowiedziano przeprowadzenie plebiscytów.
Niemcy utraciły 13% swojego terytorium m.in. Alzację, wschodnią Lotaryngię, Wielkopolskę, Pomorze Gdańskie oraz wszystkie kolonie.
Główne niemieckie rzeki zostały objęte kontrolą międzynarodową.
Odpowiedzialnością za wybuch Wielkiej Wojny obarczono Niemcy.
Niemcy musiały zmniejszyć armię do 100 tys. żołnierzy i pozbyć się czołgów oraz samolotów wojskowych.
Zarządzono demilitaryzację Nadrenii.
Niemcy obarczono wysokimi odszkodowaniami wojennymi.
Gdańsk oraz Kłajpeda stały się wolnymi miastami.
Luksemburg wyłączono z obszaru celnego.
Zad2str170
Liga Narodów to organizacja międzynarodowa utworzona po I wojnie światowej w celu utrzymania pokoju na świecie i rozwijania współpracy między narodami. Pomysł powstania tej organizacji przedstawił prezydent Stanów Zjednoczonych Woodrow Wilson w 1918 r. Siedzibą Ligi Narodów została Genewa. Głównymi organami organizacji były: Zgromadzenie Ogólne, Rada Ligi oraz Sekretariat.
Cele Ligi Narodów:
Utrzymanie pokoju na świecie. Impulsem do utworzenia Ligii Narodów był wielki rozlew krwi w czasie I wojny światowej.
Wspieranie współpracy międzynarodowej i pomoc w rozwiązywaniu sporów zaistniałych między państwami.
Działalność humanitarna - pomoc ofiarom głodu i klęsk żywiołowych.
Zad 3str 170
Polityczne i społeczne, jakie zaszły w Europie w wyniku I wojny światowej:
W trwających ponad 4 lata zmaganiach wojennych wzięły udział 33 państwa. W latach 1914-1918 zmobilizowano w sumie 70 mln żołnierzy. W wyniku wojny zginęło 10 mln weteranów, a 20 mln zostało rannych, z czego 3,5 mln stało się kalekami.
Wyczerpane wojną społeczeństwa zdziesiątkowała epidemia grypy nazwanej hiszpanką, zaraza pochłonęła kolejne kilkadziesiąt milionów ludzi.
W czasie I wojny światowej pojawiły się nowe rodzaje broni: samoloty, czołgi oraz samochody opancerzone. Użyto w niej także broni chemicznej w postaci ok. 40 odmian trujących gazów.
Najważniejszymi konsekwencjami I wojny światowej było powstanie nowych, niepodległych państw europejskich (m.in. Polski i Czechosłowacji).
W wielu państwach szerzyły się choroby zakaźne oraz panował głód.
Największe straty w ludzich poniosły Rosja, Niemcy i Francja.
Wśród ofiar wojny znalazło się również około 390 tysięcy Polaków, zarówno cywili, jak i żołnierzy walczących w armiach zaborczych.
Działania wojenne spowodowały olbrzymie zniszczenia. Szczególnie ucierpiała Belgia oraz Francja, na terytoriach których toczyła się większość walk.
Kobiety pracujące w fabrykach produkujących broń uzyskiwały niezależność finansową i jeszcze silniej dążyły do równouprawnienia.
Stworzony po wojnie tzw. "system wersalski" nie został uznany przez Niemcy i ZSRR, w których po I wojnie światowej powstały najbardziej zbrodnicze w dziejach systemy totalitarne - faszyzm i stalinizm.
Zad 4str 170
Skutki wielkiego kryzysu gospodarczego:
a) ekonomiczne - osłabienie handlu międzynarodowego, spadek produkcji przemysłowej, wzrost bezrobocia i ubóstwa (zwłaszcza w Niemczech).
b) polityczne - dojście do władzy w Niemczech Adolfa Hitlera, który rozpętał II wojnę światową. Wielki kryzys spowodował upadek systemu demokratycznego w Niemczech, gdzie przeważająca część społeczeństwa obwiniała rząd o dopuszczenie do dramatycznej sytuacji ekonomicznej i w wolnych wyborach głosowała na partie antydemokratyczne - komunistyczną i nazistowską.
Brytyjski bezrobotny w okresie wielkiego kryzysu. Napis na tablicy głosi: "Znam 3 zawody, mówię 3 językami, walczyłem przez 3 lata, mam 3 dzieci i nie mam pracy od 3 miesięcy, ale chcę tylko jednego zatrudnienia". Fotografia z lat 30. XX w.
Zad 5 str 170
Układ w Locarno
- Na mocy układu w Locarno (1925 r.) niemieckie władze zagwarantowały nienaruszalność granic z Francją i Belgią. Odmówiły natomiast przyznania tych gwarancji Polsce i Czechosłowacji. Świadczyło o tym, że Niemcy będą dążyły do w przyszłości do zmiany swojej wschodniej granicy.
Zad? str 170
Rola Ligi Narodów:
Utrzymanie pokoju na świecie . Impulsem do utworzenia Ligii Narodów był wielki rozlew krwi w czasie I wojny światowej.
Wspieranie współpracy międzynarodowej i pomoc w rozwiązywaniu sporów zaistniałych między państwami.
Działalność humanitarna - pomoc ofiarom głodu i klęsk żywiołowych.
Zad 1 srtona 174
- Na mocy ustaw norymberskich - ludność żydowska została pozbawiona większości praw obywatelskich. Odtąd prawo do niemieckiego obywatelstwa miały jedynie osoby posiadające "niemiecką krew" . Żydów wykluczono z niemieckiego życia państwowego, publicznego i kulturalnego. Ponadto wprowadzono zakaz zawierania mieszanych małżeństw i segregację rasową w Niemczech.
Zadanie 2 str 174
Naziści pozbawili Żydów prawa noszenia niemieckich symboli narodowych, aby przestali czuć się częścią niemieckiego społeczeństwa (wykluczenie). Ludność żydowska nie mogła podnosić flagi państwowej na uroczystościach, miała prawo identyfikowania się jedynie z żydowskimi kolorami i emblematami.
Zadanie 1 str 175
Przyczyny popularności faszyzmu we Włoszech:
Rozczarowanie społeczeństwa włoskiego traktatami pokojowymi (traktatem wersalskim), kończącymi I wojnę światową.
Niezadowolenie Włochów z niewielkich zdobyczy terytorialnych, uzyskanych w wyniku rozpadu Austro - Węgier. Do Italii włączono tylko Tyrol i Istrię.
Kryzys gospodarczy we Włoszech - inflacja, drożyzna, wzrost bezrobocia.
Trudności w przestawieniu gospodarki z produkcji wojennej na pokojową.
Wzrost popularności komunistów w społeczeństwie.
Słabe tradycje parlamentarne w państwie włoskim.
Zadnie 2 str 175
Główne założenia narodowego socjalizmu:
Narodowy socjalizm, czyli nazizm - łączył elementy skrajnie nacjonalistyczne - rzekomą wyższość Niemców, konieczność ich ekspansji, wrogość do innych krajów i narodów - z treściami socjalistycznymi, atrakcyjnymi dla mas.
Bardzo ważną rolę w ich ideologii odgrywał rasizm. Niemcy uważali się za "rasę panów". W ich mniemaniu Słowianie są "podludźmi", mającymi w najbliższej przyszłości służyć niemieckim "panom". Na najniższym szczeblu tej rasowej drabiny znajdowali się Żydzi - odpowiedzialni za wszystkie nieszczęścia Niemiec. Antysemityzm stanowił jedną z podstawowych cech nazizmu.
Zadnie 3 str 175
Polityka prowadzona przez Adolfa Hitlera - próba charakterystyki.
Po objęciu pełni władzy - Adolf Hitler - przystąpił do eliminacji swoich rzeczywistych oraz wymyślonych wrogów (m.in. komunistów, socjalistów, pacyfistów, świadków Jehowy i homoseksualistów). Z jego rozkazu zakładano obozy koncentracyjne, do których trafiali opozycyjni duchowni, związkowcy i politycy. Rozpoczęto zbrojenia na szeroką skalę. Powołano policję polityczną - Gestapo. Rozbudowano aparat propagandy z Josephem Goebbelsem na czele. Szykanowano Żydów, których w 1935 r. na podstawie ustaw norymberskich pozbawiono większości praw obywatelskich. Do gwałtownych prześladowań doszło 9 XI 1938 r. podczas tzw. "nocy kryształowej" - niszczono synagogi i dobytek wielu Żydów. Zamordowano wówczas ok. 100 Żydów, a 20 tys. trafiło do obozów koncentracyjnych. Z rozkazu führera opublikowano listę zawodów, których nie mogła wykonywać ludność żydowska. Zakazano jej również wstępu do kin, teatrów, parków i innych miejsc publicznych. Naziści dążyli również do całkowitego wyeliminowania osób niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo. Poddawano je eksperymentom medycznym oraz mordowano. Hitler narzucał swoim obywatelom oficjalną ideologię państwową - narodowy socjalizm, a w polityce zagranicznej dążył do ekspansji, którą przedstawiał jako obronę przed napaścią wrogów.
Zadnie 4 str 175
- Na mocy ustaw norymberskich - ludność żydowska została pozbawiona większości praw obywatelskich. Odtąd prawo do niemieckiego obywatelstwa miały jedynie osoby posiadające "niemiecką krew" . Żydów wykluczono z niemieckiego życia państwowego, publicznego i kulturalnego. Ponadto wprowadzono zakaz zawierania mieszanych małżeństw i segregację rasową w Niemczech. Zakazano im zawierania małżeństw z Niemcami, pozbawiano praw wykonywania zawodu. Nauczyciele żydowskiego pochodzenia mogli nauczać tylko Żydów. Zdegradowano żydowskich lekarzy, prawników i przedsiębiorców. Publicznie upokarzano Żydów, palono ich domy, sklepy i synagogi. W nocy z 9/10 listopada 1938 r. nastąpił ogromny pogrom ludności żydowskiej tzw. "noc kryształowa". Niemcy porozbijali wówczas szyby żydowskich domostw i sklepowych witryn. "Noc kryształowa" objęła swym zasięgiem obszar całych Niemiec. Ludności żydowskiej zakazano wstępu do teatrów, kin, środków komunikacji oraz parków. Ponad 30 tys. żydowskich mężczyzn zostało zamkniętych w obozach koncentracyjnych. Na skutek pogromów w latach 1933-1939 Trzecią Rzeszę opuściło ok. 300 tys. niemieckich Żydów. Tych, którzy pozostali, naziści wymordowali podczas II wojny światowej.
Zadnie 5 str 175
Benito Mussolini uzyskał poparcie we Włoszech ponieważ:
- negował powojenny kryzys gospodarczy, którego skutkami było bezrobocie i strajki.
- Zapowiadał budowę Wielkich Włoch, poprawę sytuacji materialnej ludności i wprowadzenie porządku w państwie. W październiku 1922 r. odbył się marsz na Rzym, w wyniku którego król Wiktor Emanuel II przekazał Mussoliniemu funkcję premiera, a parlament powierzył mu na rok urząd dyktatora. Dzięki tej funkcji Mussolini mógł przeprowadzić w państwie zmiany ustrojowe, które zagwarantowały partii faszystowskiej zwycięstwo w zbliżających się wyborach.
- W 1924 r. faszyści wygrali wybory parlamentarne, ograniczyli rolę parlamentu i przystąpili do budowy państwa totalitarnego.
Adolf Hitler uzyskał poparcie w Niemczech ponieważ:
- wspierał niemieckie rodziny i szybko ograniczył bezrobocie. Naziści stworzyli setki tysięcy miejsc pracy dzięki wielkim inwestycjom publicznym tj. budowa sieci autostrad (niezbędnych do sprawnego przerzucania wojsk) oraz zakładów przemysłowych (zwłaszcza zbrojeniowych).
- III Rzesza szykowała się do wojny, lecz zwykli obywatele nie chcieli tego widzieć. Przymykali oczy na prześladowania rzeczywistych lub wymyślonych wrogów führera. Poparli go, gdyż nareszcie dał im pracę.
Zadnie ? Str 175
Hitler umacniał swoją władzę w Niemczech poprzez stosowanie propagandy (szczególnie tej o charakterze medialnym) oraz ograniczanie wolności obywatelskich, a nawet poprzez rozwiązanie od lat istniejących ugrupowań politycznych (czyli likwidacja opozycji politycznej). Ponadto Hitler wykorzystywał również terror oraz tortury wobec swoich przeciwników politycznych. Ich ściganiem zajmowali się ludzie zwerbowani przez Heniricha Himmlera, czyli gestapo. Fuhrer wiele uwagi przykładał również do wychowania młodzieży w duchu prowadzonej przez niego polityki, dlatego też zorganizował on Hitlerjugend.
Zadanie ? 179
Za pomocą propagandy i środków masowego przekazu (prasy, radia, telewizji, kina) państwa totalitarne (ZSRS, III Rzesza, Włochy) indoktrynowały i manipulowały społeczeństwo.
Nazistowska propaganda objęła niemal wszystkie dziedziny kultury: filmy, muzykę, sztukę i literaturę . We wszystkich tych sferach istniała pełna cenzura, ograniczenia wolności prasy, zgromadzeń. Palono także książki odbiegające od idei zapoczątkowanej przez Hitlera.
Tworzono propagandowe filmy, które przedstawiały sfałszowaną wizję świata - wychwalały obowiązującą ideologię i przywódców państw, a przeciwników władzy przedstawiały w najgorszym świetle.
W Związku Sowieckim zaciekle tępiono przejawy jakiejkolwiek niezależności artystycznej, obawiając się, że doprowadzi ona do krytyki socjalizmu, do czego nie można było dopuścić w systemie totalitarnym. Za pomocą pisarzy, malarzy i wielu innych artystów zaczęto promować sukcesy państwa socjalistycznego. Żadna krytyka systemu nie mogła być przedstawiona, a jeśli już to podlegać jej mogła tylko Rosja przedrewolucyjna. Twórcy, którzy nie akceptowali systemu narzuconego przez Stalina - padli ofiarą aparatu służb bezpieczeństwa.
Pra... Str 180
- Defilady kołchoźników szły w niezwartych kolumnach - "źle i nie w krok". Uczestnicy mieli zmęczone twarze i przepracowane ręce. Każda drużyna niosła ze sobą chorągiew z licznymi emblematami sowieckimi. Kołchoźnicy nie mieli jednakowych strojów, ich odzienie było bardzo skromne. Połowa defilujących nie miała nawet butów.
- Defilady robotników broni i amunicji były zorganizowane, mężczyźni - prężni i silni. Poruszając się bili mocno rytm nogami, ubrani byli w jednolite mundury.
?.... Str 181
Skutki polityki gospodarczej ZSRS:
Ogromny wzrost produkcji przemysłowej. Związek Sowiecki - mocarstwem. Jednak cenę życia za te zawyżone i często nierealne plany gospodarcze płaciły miliony więźniów pracujących przy gigantycznych budowach, m.in. kanałów łączących rzeki czy zagłębia przemysłowe.
Braki towarów w sklepach - były skutkiem centralnego planowania (obowiązującego od 1929 r.). Władze kładły nacisk na rozwój przemysłu ciężkiego, a nie przemysłu lekkiego, nastawionego na produkcję artykułów codziennego użytku. Brakowało podstawowych produktów, m.in. mydła, masła czy butów.
Na skutek kolektywizacji rolnictwa - chłopów pozbawiano gruntów lub zmuszano do przyłączenia swoich ziem do kołchozów.
Skutkiem upaństwowienia ziemi był głód w ZSRS, zwłaszcza na Ukrainie, gdzie nazwano go wielkim głodem (1932 - 1933). Całe wsie wymierały z braku jedzenia. Liczbę ofiar kolektywizacji i głodu w Związku Sowieckim szacuje się na 10 - 15 milionów ludzi.
Zadnie 1 str 182
System komunistyczny w ZSRS jest oceniany jako zbrodniczy, ponieważ:
doprowadził do śmierci milionów ofiar;
na skutek Wielkiego Głodu na Ukrainie zginęło prawie 6 mln. ludzi. Liczba ofiar była tak wielka, że trupy leżące na ulicach wiejskich dróg przestały kogokolwiek dziwić. Reakcję komunistycznych władz wzbudziły dopiero wypadki kanibalizmu , którego ofiarami padały przede wszystkim dzieci. Aby zapobiec wypadkom kanibalizmu komuniści ogłosili hasło: "Zjadanie własnych dzieci to barbarzyństwo";
nieustannie rozbudowywano sowiecki aparat represji - OGPU przemianowano w 1934 r. w NKWD;
rozbudowano sieć GUŁagów - lokalizowano je głównie w skrajnie nieprzyjaznych klimatycznie rejonach ZSRR (nad Kołymą i Workutą), więźniów zmuszano do katorżniczej pracy ponad siły. Szacuje się, że do 1956 r. śmierć w łagrach poniosło kilkadziesiąt milionów ludzi;
społeczeństwo zostało sterroryzowane i zastraszone, kwitło donosicielstwo. W czasie Wielkiej Czystki ludzie znikali nocami aresztowani przez funkcjonariuszy NKWD, a rodziny, przyjaciele i najbliżsi sąsiedzi bali się o nich upomnieć w obawie o własne życie;
Zadanie 2 str 182
Metody walki politycznej stosowane przez Józefa Stalina
Józef Stalin, aby wymusić posłuszeństwo na mieszkańcach Związku Sowieckiego stosował rządy oparte na terrorze. ZSRS stał się państwem totalitarnym, kontrolującym wszystkie dziedziny życia obywateli.
Stalin podsycał atmosferę ciągłego zagrożenia i niepewności.
Rozbudowany aparat terroru stosował liczne represje wobec mieszkańców ZSRS.
Wszelki sprzeciw względem komunistów karano więzieniem lub śmiercią.
W latach 1936 - 1938 Stalin przeprowadził tzw. wielką czystkę, w wyniku której wymordowano wszystkich dawnych przywódców bolszewickich. Represje dotknęły także Armię Czerwoną - w ich rezultacie życie straciła większość wyższych oficerów. W wyniku wielkiej czystki zgładzono łącznie ok. 3 - 3,5 mln osób, w tym od 180 tys. do ponad miliona członków WKP(b). Aresztowano od 7 do 8 mln obywateli ZSRR. Pod koniec wielkiej czystki w obozach pracy przymusowej przebywało ok. 8 mln skazanych. Nastąpiło całkowite zastraszenie społeczeństwa. Ludzie znikali nocami, aresztowani przez NKWD, a ich najbliżsi bali się o nich upomnieć, aby nie podzielić ich losu.
Aby wzmocnić swoją władzę - przywódca ZSRS - wprowadził kult własnej osoby, tzw. kult jednostki. W prasie, literaturze oraz filmach, Stalina przedstawiano jako geniusza wojskowego i politycznego. Stawiano mu pomniki. Jego imieniem nazywano również szkoły i miasta.
Zadanie 3 str 182
Skutki polityki gospodarczej ZSRS:
Ogromny wzrost produkcji przemysłowej. Związek Sowiecki - mocarstwem. Jednak cenę życia za te zawyżone i często nierealne plany gospodarcze płaciły miliony więźniów pracujących przy gigantycznych budowach, m.in. kanałów łączących rzeki czy zagłębia przemysłowe.
Braki towarów w sklepach - były skutkiem centralnego planowania (obowiązującego od 1929 r.). Władze kładły nacisk na rozwój przemysłu ciężkiego, a nie przemysłu lekkiego, nastawionego na produkcję artykułów codziennego użytku. Brakowało podstawowych produktów, m.in. mydła, masła czy butów.
Na skutek kolektywizacji rolnictwa - chłopów pozbawiano gruntów lub zmuszano do przyłączenia swoich ziem do kołchozów.
Skutkiem upaństwowienia ziemi był głód w ZSRS, zwłaszcza na Ukrainie, gdzie nazwano go wielkim głodem (1932 - 1933). Całe wsie wymierały z braku jedzenia. Liczbę ofiar kolektywizacji i głodu w Związku Sowieckim szacuje się na 10 - 15 milionów ludzi.
Zadanie 4 str 182
Gdzie jest taki inny kraj, w którym człowiek tak oddycha swobodnie.
- Słowa tej popularnej pieśni sowieckiej są kłamstwem.
Związek Sowiecki w czasie rządów Józefa Stalina był państwem totalitarnym. Obowiązywała w nim jedna ideologia (komunistyczna), władzę sprawowała jedna partia (inne nie istniały), a kult "nieomylnego wodza" został sprowadzony do absurdu. Stalin był bezwzględnym dyktatorem, a jednocześnie człowiekiem chorobliwie podejrzanym. O spisek przeciwko sobie, partii lub państwu podejrzewał niemal każdego. Wprowadził niewyobrażalny terror, podporządkował sobie tajną policję polityczną - NKWD, sądownictwo i sieć łagrów.
Aresztowanie mogło nastąpić wszędzie i o każdej porze. Agentem NKWD mógł okazać się każdy: elektryk, motorniczy tramwaju, nauczyciel czy kolega z pracy. Nieodłącznym uczuciem mieszkańców Związku Sowieckiego był strach. Każdy obywatel ZSRS mógł zostać zatrzymany, stawiano mu absurdalne zarzuty, po czym torturami zmuszano do przyznania się do winy. Sądy najczęściej skazywały "przestępców" na 10 lat łagru. Powszechne były morderstwa i skrytobójstwa dokonywane przez NKWD. Od drugiej połowy lat 30. w łagrach znajdowało się nieprzerwanie ok. 10 milionów więźniów, kolejne miliony ginęły z głodu.
Związek Sowiecki był państwem powszechnego terroru, w którym żadem obywatel nie oddychał swobodnie.
Zadanie Pra.... str 182
1. Określ, gdzie występowały największe skupiska łagrów.
Syberia;
Kazachstan;
Ziemie położone nad Kołymą i Jeziorem Bajkał (Irkuck);
2. Podaj, w jakich sektorach gospodarki ZSRS byli wykorzystywani więźniowie łagrów.
przemysł wydobywczy;
infrastruktura i transport - prace więźniów przy budowie kolei, dróg, kanałów i innych inwestycji;
leśnictwo - wyrąb lasu;
rolnictwo - prace rolne;
Zadanie 1 str 185
Pierwszą dekadę po I wojnie światowej nazwano "szalonymi latami dwudziestymi", ponieważ nastąpiła wówczas gigantyczna rewolucja kulturalna społeczeństw. Lata 20. XX w. były okresem eksperymentowania w modzie, twórczości i rozrywce. Coraz większą popularność zdobywały dynamiczne tańce i swobodniejsze stroje. Powszechnym uwielbieniem otaczano gwiazdy estrady. Zmiany nastąpiły również w ubiorze ówczesnych kobiet. Zaczęły się one ubierać znacznie swobodniej, strój przestał im przeszkadzać w wykonywaniu podstawowych czynności. W latach 20. XX w., kobiety otrzymały także w wielu krajach prawa wyborcze - np. w Wielkiej Brytanii w 1927 r.
Zadanie 2 str 185
Rozrywki, które rozpowszechniły się w epoce międzywojennej to:
Koncerty zespołów jazzowych;
Taniec - w latach 20. XX w. popularność zyskały tańce szybkie i żywiołowe, jak charleston i fokstrot. Młodzież chętnie tańczyła w nocnych klubach, gdzie grano jazz;
Kino - Charlie Chaplin był jednym z najwybitniejszych aktorów komediowych w dziejach światowego kina. Przedstawiany w surducie, meloniku oraz laseczką w dłoni;
Radio - stało się głównym środkiem przekazywania informacji, odegrało znaczącą rolę w szerzeniu kultury;
Zad? Str 186
Rozwój kinematografii w okresie międzywojennym
- W okresie międzywojennym kino dostarczało rozrywkę milionom ludzi na całym świecie. Przemysł kinematograficzny najlepiej rozwijał się w Stanach Zjednoczonych.
- Początkowo produkcje filmowe rejestrowały wyłącznie ważne wydarzenia, nie miały ścieżki dźwiękowej, a ich fabuła była mało skomplikowana. Pierwsze filmy rozumiano bez słów.
- Na początku XX w. zaczęto tworzyć filmy fabularne (Georges Méliès "Podróż na Księżyc" - przy produkcji tego filmu zostały wykorzystane po raz pierwszy popularne w dzisiejszych czasach efekty specjalne).
- Pierwszy film dźwiękowy wyprodukowano w 1922 r. w Niemczech.
- W filmach okresu międzywojennego najczęściej poruszano zagadnienia dotyczące istotnych spraw społecznych i wydarzeń historycznych. W 1929 r. wręczono pierwsze Oskary, przyznawane przez amerykańską Akademię Filmową.
- Do najbardziej popularnych aktorów okresu międzywojennego należeli: Charlie Chaplin, Rudolf Valentino, Greta Garbo oraz Polka - Pola Negri (własc. Apolonia Chałupiec).
Zadanie 1 str 187
Społeczne skutki I wojny światowej
liczba ludności zamieszkujących Europę - olbrzymi spadek liczby ludności, w wyniku działań wojennych śmierć poniosło ok. 10 mln żołnierzy. Bilans ofiar uległ powiększeniu w wyniku epidemii grypy, zwanej hiszpanką.
pozycja społeczna kobiet - wzrost pozycji kobiet, które w czasie konfliktu wykonywały obowiązki wcześniej zarezerwowane dla mężczyzn. Uzyskały niezależność finansową, a z czasem przyznano im również prawa wyborcze.
sytuacja sanitarna w państwach europejskich - uległa znacznemu polepszeniu, ludzie zaczęli przestrzegać higieny, w wielu domach pojawiły się łazienki, a na polskich wsiach tzw. "sławojki". Zabiegi medyczne przeprowadzano w warunkach aseptycznych.
demokratyzacja społeczeństw - nastąpiła na skutek upadku monarchii w Niemczech i Austro-Węgrzech. W odbudowywanych państwach obywatele uzyskiwali coraz więcej praw, w tym także prawo do pełnego uczestnictwa w życiu politycznym.
powszechne szkolnictwo podstawowe - wprowadzono obowiązkową naukę wszystkich dzieci od 7. do 14. roku życia, bez względu na płeć.
ograniczenie wpływów Kościoła na ówczesne społeczeństwa - nastąpiło oddzielenie działalności Kościoła od państwa.
Zadnie 2 str 187
W jaki sposób państwa totalitarne wykorzystywały środki masowego przekazu?
- Za pomocą środków masowego przekazu (prasy, radia, telewizji, kina) państwa totalitarne (ZSRS, III Rzesza, Włochy) indoktrynowały i manipulowały społeczeństwo.
- Nazistowska propaganda objęła niemal wszystkie dziedziny kultury: filmy, muzykę, sztukę i literaturę . We wszystkich tych sferach istniała pełna cenzura, ograniczenia wolności prasy, zgromadzeń. Palono także książki odbiegające od idei zapoczątkowanej przez Hitlera.
- Tworzono propagandowe filmy, które przedstawiały sfałszowaną wizję świata - wychwalały obowiązującą ideologię i przywódców państw, a przeciwników władzy przedstawiały w najgorszym świetle.
- W Związku Sowieckim zaciekle tępiono przejawy jakiejkolwiek niezależności artystycznej, obawiając się, że doprowadzi ona do krytyki socjalizmu, do czego nie można było dopuścić w systemie totalitarnym. Za pomocą pisarzy, malarzy i wielu innych artystów zaczęto promować sukcesy państwa socjalistycznego. Żadna krytyka systemu nie mogła być przedstawiona, a jeśli już to podlegać jej mogła tylko Rosja przedrewolucyjna. Twórcy, którzy nie akceptowali systemu narzuconego przez Stalina - padli ofiarą aparatu służb bezpieczeństwa.
Zadanie 3 str 187
Pojawienie się pierwszych środków transportu miało wielkie znaczenie dla rozwoju XIX-wiecznych miast. Ludzie zaczęli przemieszczać się po ulicach metropolii znacznie szybciej, wygodniej a przede wszystkim bezpieczniej .
W XIX stuleciu upowszechnił się transport miejski poprzez upowszechnienie tramwajów elektrycznych, pierwszych samochodów oraz taksówek. Wraz z rozwojem środków komunikacji, systematycznie malało znaczenie dorożek.
W miastach zaczęła rozwijać się komunikacja zbiorowa, a dzięki poprawie jakości nawierzchni dróg i ulic coraz powszechniejsze stały się również rowery. Rower był nie tylko popularnym środkiem transportu, zapewniał również rozrywkę. W konstrukcji rowerów na przełomie XIX i XX w. wprowadzono wiele zmian, dzięki którym jazda stała się wygodniejsza i bezpieczniejsza.
Szybko rozwijająca się komunikacja miejska - miała przede wszystkim ułatwić transport pracowników do zakładów pracy. Siecią tramwajową najwcześniej pokryły się miasta angielskie. W 1863 r. w Londynie otwarto pierwszą na świecie linię metra.
Zadanie 4 str 187
Kultura dwudziestolecia międzywojennego
W okresie dwudziestolecia międzywojennego szczególną popularnością cieszyła się kultura masowa.
Rozwój środków masowego przekazu najefektywniej następował w Stanach Zjednoczonych.
Wzrastało znaczenie prasy. Wydawano tabloidy, czyli tanie gazety codzienne przyciągające sensacyjną treścią. Rozwijał się gatunek science fiction.
Ważnym źródłem informacji i rozrywki stało się radio, które docierało do ludzi mieszkających poza dużymi miastami. Popularność radiofonii doprowadziła do powstania masowej reklamy.
Nastąpił dynamiczny rozwój kina. Wynalezienie filmu dźwiękowego pod koniec lat 20. zapoczątkowało "złotą erę Hollywood". Los Angeles stało się szybko światową stolicą przemysłu filmowego. W latach 20. tworzono również filmy animowane. Gwiazdami kina byli wówczas: Greta Garbo, Marlena Dietrich oraz Viven Leigh i Clark Gable - znani z superprodukcji "Przeminęło z wiatrem" (1938 r.).
Tworzono również filmy animowane (Walt Disney).
Ogromną popularnością cieszył się taniec - popularność zyskały tańce szybkie i żywiołowe, m.in. charleston i fokstrot.
W muzyce dominował jazz i blues (narodziły się w kręgu kultury afroamerykańskiej).
W sztuce rozwijał się abstrakcjonizm, dadaizm oraz surrealizm.
W malarstwie, architekturze i wzornictwie przemysłowym modny stał się styl dekoracyjny art déco.
W architekturze rozkwitał modernizm.
Cechy architektury i sztuki okresu międzywojennego
Rezygnacja z architektury nawiązującej do stylów historycznych.
Kierowanie się zasadami modernizmu.
Czerpanie z funkcjonalizmu - m.in. rezygnacja z ozdabianie elewacji.
Dominacja prostoty i funkcjonalności, czyli użyteczności.
Ówcześni architekci zaczęli wznosić bloki mieszkalne, w których wszystkie lokale miały zbliżony standard. Miało to podkreślać równość wszystkich obywateli.
W państwach totalitarnych (ZSRS, III Rzesza) występowało budownictwo monumentalne, którego głównym celem było podkreślenie potęgi reżimu.
Artyści okresu międzywojennego odrzucali dotychczasowe kanony, poszukiwali nowych środków wyrazu. Ich dzieła miały często charakter abstrakcyjny lub wyrażały lęk o przyszłość.
Pojawiły się nowe nurty w sztuce - dadaizm, surrealizm i futuryzm.
Modernizm, Gdynia
Zadanie 5 str 187
Przykładowe postaci z komiksów lub bajek okresu międzywojennego:
"Kaczor Donald".
"Królewna Śnieżka" - bajka Disney'a.
Dalsza część zadania ma charakter indywidualny. Sam/a musisz go wykonać.
Zadanie? Str 188
Związek Sowiecki oraz III Rzesza włączyły się w hiszpańską wojnę domową (1936 - 1939), ponieważ w warunkach bojowych mogły przetestować broń , którą przygotowały na podbój Europy.
III Rzesza walczyła po stronie gen. Francisco Franco (Legion Condor, ok. 20 tysięcy ludzi). Z kolei Związek Sowiecki udzielał pomocy republice. Stalin skierował do Hiszpanii oficerów i specjalistów wojskowych oraz sprzedawał rządowi republikańskiemu sprzęt wojskowy.
Zadanie 1 str 190
Argumenty używane przez rządy Wielkiej Brytanii i Francji na postanowienia układu monachijskiego (wrzesień 1938 r.):
zachowanie pokoju za wszelką cenę, nawet kosztem innych europejskich narodów.
polityka appeasementu - która zakładała, że traktat wersalski był bardzo niekorzystny dla Niemiec i dlatego dążą one do zmian . Przedstawiciele mocarstw zachodnich zakładali, że jeśli się je zaakceptuje, to agresja Hitlera zaniknie. Po zajęciu przez Hitlera Czechosłowacji okazało się, że jego żądań nigdy nie uda się zaspokoić drogą pokojową.
niedopuszczenie do wybuchu kolejnej wojny światowej.
Zadanie 2 str 190
Winston Churchill określił decyzje konferencji w Monachium mianem "hańby", ponieważ uważał on, że lepsza byłaby wojna w obronie terytorium Czechosłowacji w zakresie jej suwerenności(co stanowiłoby akt odwagi), a nie oddanie tego państwa pod zwierzchnictwo III Rzeszy, co w jego przekonaniu stanowiło akt tchórzostwa i "nieuczciwego", niehonorowego dążenia do zachowania chwilowego pokoju.