1. Podaj kto i kiedy wg legendy założył miasto Rzym 1pkt

2. Które z wymienionych prowincji Rzymianie zdobyli w wojnach: 1 pkt
Prowincje: Hiszpania, Galia, Afryka Prokonsularna, Sycylia
Wojny:
pierwsza punicka -
druga punicka -
trzecia punicka -

3. Uzupełnij poniższy tekst 3pkt
a)Głównym przeciwnikiem Oktawiana w walce o władzę nad Rzymem był -
b)Świątynia w Rzymie poświęcona wszystkim bogom -
c)Jedyny urząd pełniony w republice rzymskiej jednoosobowo to -

4. Opisz przebieg II wojny punickiej 4 pkt


5. Podaj czym zajmowali się urzędnicy: 3pkt
trybun ludowy-
kwestor-
cenzor-

6. Przedstaw działalność św. Pawła z Tarsu. 2pkt

7. Wyjaśnij pojęcia: 4pkt
powstanie Spartakusa -
pryncypat-

8. Opisz jak przebiegała romanizacja i urbanizacja prowincji imperium rzymskiego 4 pkt

9. Podaj okoliczności zawiązania oraz konsekwencje I triumwiratu 3pkt

10. Wprowadzony przez cesarza Dioklecjana system rządów nazywany tetrarchią polegał na:
a)podziale państwa na cztery niezależne części
b)ustanowieniu czterech równorzędnych współrządców państwa
c)wprowadzeniu zasady konsultowania wszystkich decyzji państwowych przez specjalnie do tego celu powołana radę
d)ustanowieniu specjalnego systemu sprawowania i przekazywania władzy przez dwóch Augustów i dwóch Cezarów

Odpowiedź -

11. Na jakich dwóch rzekach opierały się granice cesarstwa rzymskiego w Europie? 1 pkt
Odpowiedź -

12. Podaj nazwy 4 ludów barbarzyńskich (germańskich) biorących udział w najazdach na cesarstwo rzymskie. 2pkt
Odpowiedź -

13. Opisz przyczyny upadku cesarstwa rzymskiego 4pkt

14. Przyporządkuj autorowi jego dzieło: 2pkt
Roczniki- Dzieje Rzymu od założenia miasta -Żywoty sławnych mężów- Eneida- O mówcy

Wergiliusz napisał -
Tacyt napisał -
Cyceron napisał -
Tytus Liwiusz napisał -

15. Wał Hadriana to pas fortyfikacji wybudowany przez wojska rzymskie w: 1pkt
a) Syrii
b) Brytanii
c) Egipcie
d) Hiszpanii
Odpowiedź -


Odpowiedź :

Odpowiedź:

1. Romulus, brat Remusa, potomek Eneasza

2.
-Pierwsza wojna punicka - Sycylia
-Druga wojna punicka - Hiszpania
-Trzecia wojna punicka - Afryka

3.
a) Marek Antoniusz
b) Panteon w Rzymie
c) Dyktator (Opcją jest też Consul sine colega, jakim to był przez krótki okres Pompejusz Wielki)

4. Wojna zaczyna się od oblężenia Saguntum przez Hannibala Barkasa [Tytus Liwiusz XVIII Wybuch drugiej wojny punickiej i oblężenie Saguntu (XXI 1-20)]. Praktycznie 200tysięczna armia Barkidów wyruszyła na miasto, męcząc się prawie przez rok. Zajęcie i złupienie miasta, pomimo długich dyskusji politycznych nt. traktatów, Rzym potraktował jako akt deklaracji wojny. Hannibal ruszył przez Galię zbierając najemników i.... zaczął przekraczać Alpy. Jaka to była straszna podróż! Nękani przez barbarzyńców, głodujący, tracący ludzi, Hannibal stracił praktycznie 3/4 armii! [Tytus Liwiusz XIX. przejście Hannibala przez Alpy (XXI 30-38)]. Już po przekroczeniu Alp rozpoczęły się dwie bitwy - nad rzeką Ticinus i nad rzeką Trebią [Tytus Liwiusz ks. XII 39-61]. Hannibal nad rzeką Ticinus pokonał Rzymskich Ekwitów w starciu kawaleryjskim, a nad Trebią wymusił na wojskach Rzymskich atak (dokonał sprawnego podstępu pokazując słabość swojej armii) i złapał ich w pułapkę. Już na drugi rok, bo 217 p.n.e stworzył pułapkę nad jeziorem trazymeńskim [Liwiusz AUC XX Bitwa nad jeziorem trazymeńskim (XXII 1-7)]. Tam też Rzymianie wpadli w pułapkę jedną armią Konsularną, zostali kompletnie zmasakrowani. Następną ważną bitwą była słynna Bitwa pod Kannami [Tytus Liwiusz XXI Bitwa pod Kannami (XXII 44-61)]. Rzymianie walcząc na terenie swojego wyboru wpadli w pułapkę Hannibala, łapiąc się na słabe centrum, przegrywając kawaleryjsko zostali okrążeni przez obstawienie flanek ze strony Hannibala i zmasakrowani. Centrum zwyczajnie się cofało, a Rzymianie zostali zamknięci. Dwie armie konsularne zostały stracone, jedna z największych porażek w historii Rzymu. Odbyła się w 216 roku p.n.e. Przez kolejne lata Hannibal koczował i łupił Italię oraz Wielką Grecję, a w 207-206 roku p.n.e Publiusz Korneliusz Scypion (Znany jako Afrykański) wyruszył razem ze swoim ojcem do Iberii. Złapany został przez brata Hannibala - Hazdrubala, jednak wygrał i wyruszył na południe, zdobywając Hiszpanię. Dotarł pod Zamę. Hannibal opuścił Italię z resztkami swoich weteranów, dopłynął do Afryki i zawalczył ze Scypionem. Przez większość walk wygrywał, aż jego świeża Punicka kawaleria przegrała z jazdą Numidii, tym razem służącą po stronie Rzymian. To był koniec wojny.

5.
Trybun Ludowy - Ochrona interesów plebsu, mieli prawo wetować w senacie etc.
Kwestor - Nadzorował kasę państwową, zbierał podatki, wydawanie żołdów, czy był oskarżycielem publicznym
Cenzor - Cenzorzy sporządzali spisy ludności Rzymu, wybierali skład senatu, ustalali listę ekwitów etc.

6. Św. Paweł z Tarsu był misjonarzem i żydem z Tarsu. Prowadził podróże misyjne po imperium.

7.
Powstanie Spartakusa - Powstanie niewolników, najczęściej gladiatorów pod wodzą Spartakusa, najpewniej pochodzenia Trackiego.
Pryncypat - Ustrój w Rzymie, w którym główną rolę sprawował Princeps (Pierwszy obywatel).

8. Ciężko to określić, ponieważ każda prowincja rozwijała się w swoim tempie. Fakt, że w Galii szybko powstały drogi, nowe miasta i szybko ją zaludniano wynikało z chociażby tego, że wojska Cezara dokonały rzezi na ludności cywilnej, z kolei Panonia rozwijała się powoli. Nie spotykała się z częstymi rajdami barbarzyńców, za to wynikały tam często bunty. Nie było potrzeby jej urbanizować tak jak wszystko na zachód od Alp.

9. I triumwirat zawiązany został w 60 roku p.n.e przez Marka Krassusa, Gnejusza Pompejusza i Gajusza Juliusza Cezara. Wynikł on z niemożności Krassusa do przepchania w senacie swoich propozycji, podobną sytuację miał Pompejusz. Z kolei Cezar chciał szybko awansować, dlatego jego żądaniem było otrzymanie Konsulatu na rok 59 p.n.e i namiestnictwo prowincji Galia jako Prokonsul. Jego konsekwencją było umocnienie Pompejusza i Cezara, Krassus przyćmiony ich sukcesami wyruszył na kampanię przeciwko Partii, którą przegrał. Jego śmierć i rywalizacja pozostałej dwójki doprowadziła w przyszłości do wojny domowej.

10. poprawna odpowiedź to d)ustanowieniu specjalnego systemu sprawowania i przekazywania władzy przez dwóch Augustów i dwóch Cezarów

11. Renie i Dunaju

12. Wandalowie, Ostrogoci, Wizygoci oraz Frankowie.

13. Przyczyn upadku Cesarstwa Rzymskiego można się doszukiwać wszędzie. Za początek można uznać śmierć Lucjusza Domicjusza Aureliana. Cesarz który stabilizował imperium, dbał o walutę i wyprowadził je z kryzysu III wieku został zamordowany. Był to początek destabilizacji, braku kontroli nad walutą i starzenia się systemu. Szczęściem dla Cesarstwa okazała się jego żona - Ulpia Seweryna, podtrzymujące je aż nie pojawi się sytuacja, by poinformować każdego o śmierci męża. Śmiało można powiedzieć, że jej rządy były świetne! Ustabilizowała pieniądz na chwilę, uregulowała wydatki na wojsko i kontynuowała budowę murów Aureliana. Czasy Probusa i Karusa były stosunkowo dobre, Rzym zyskał Mezopotamie, wojsko się rozwijało i kraj zmieniał. Potem przyszedł Dioklecjan, który naprawił system prowincji, jednak zepsuł Cesarstwo na dużo większą skale, wprowadzając Tetrarchię. Niemożliwe było utrzymać paru pokoleń kompetentnych władców, paru składowych imperium, skoro nie można było znaleźć parę takich dla jednego państwa. Wojny domowe Konstantyna zdewastowały prowincję, a za jego rządów nigdy nie zabrano się za uregulowanie żołdu dla żołnierzy. Często dostawali go martwi, więc pieniądze przechodziły na centuriona kohorty, czy samego legata. Państwo dewastowały kolejne wojny domowe, aż nie nadeszły czasy Walentyniana I, człowieka który chociaż na chwile ustabilizował Rzym i przedłużył go. Później już był Teodozjusz, którego najlepszym człowiekiem był przyszły regent Stylicho, barbarzyńca w statusie Foederati, magister militum. Przy okazji podzielono Cesarstwo na dwie części. Człowiek który kochał wieczne miasto bardziej, niż jego rdzenni mieszkańcy, bronił go do końca swojego życia. A stracił je z rąk swoich przyjaciół, jego własnych żołnierzy, okrutnie zamordowany. To jedna z przyczyn upadku - utrata ważnego obrońcy. Później trwały tylko najazdy barbarzyńskie, uzurpacje i ostatecznie najazd Hunów. Zaczęto zamieszkiwać barbarzyńców na ziemiach Rzymskich, by wykorzystać ich jako obrońców granic. Tak zwanych foederati. Przed wrogiem Rzym obroniła dwójka ludzi oraz podpisał się do tego późniejszy zdrajca - Aecjusz, Majorian i obrzydliwy Rycymer. Atak Attyli został odparty na polach Katalaunijskich, przez zjednoczone siły cesarstwa i foederati, szczególnie  Alanów i Wizygotów. W następstwie bitwy, Aecjusz zaczął zyskiwać pozycję społeczną, aspirując do pozycji Cesarza. I ten też został zamordowany. Kolejny obrońca martwy. Po paru udanych zamachach na Cesarzy i uzurpacjach, utracie władzy nad Galią i Iberią przez Rzym, na tronie zasiadł Majorian, restaurujący to co utracone. Odbił Galię, Iberię, ustabilizował walutę, zyskał lojalność armii i miał wyruszyć na Wandalów. Przygotował dwie inwazje morskie, z czego jedna została spalona. Przekupieni ludzie służący królowi Wandalów spalili jedną. Majorian wyruszył na Sycylię, by zaatakować bezpośrednio na prowincję Afryka. W międzyczasie miał przeprowadzić parę reform i kontynuować restaurację. Został zamordowany przez Magistra Militum Rycymera. Zdrajcę, który bardziej kochał złoto niż Rzym. Czego się spodziewać po barbarzyńcy. Potem już tylko wszystko się waliło. Słabi Cesarze, utrata ziemi etc. a na końcu rządy Romulusa Augustulusa i powstanie Królestwa Italii z zamachu Odoakra. Później zajęcie go przez Ostrogotów. Za główne przyczyny można podać migrację ludów, wewnętrzną niestabilność, słabą walutę, nielojalnych ludzi oraz nienawiść Rzymu do wielkich.

14.
Tacyt - Roczniki
Marek Tuliusz Cycero - O mówcy
Wergiliusz - Eneida
Tytus Liwiusz - Dzieje Rzymu od założenia miasta

15.
b) w Brytanii

Wyjaśnienie:

1. Tytus Liwiusz, Ab Urbe Condita 1. 1-15 krótko opowiada o podróży Eneasza z Troi do Italii (Cały opis jest w Eneidzie Wergiliusza), a następnie założenia Alby Longi i wyrzucenie dzieci do Tybru. Później założenie miasta Rzym.

2. Rzymianie w trakcie wojen Punickich z potęgą śródziemnomorską - Kartaginą (szczególnie rodem Barkidów), pomimo licznych porażek, ostatecznie strategicznie wygrywali wojny. Teatr 1 skupił się na Sycylii, teatr 2 skupił się na Italii, Hiszpanii, Wielkiej Grecji i Afryce, a 3 wojna to było upokorzenie dla Rzymian (nieumiejętności zdobycia w krótkim czasie słabo umocnionego i bronionego miasta), a także złupienie i zrównanie  z ziemią Qart Hadasht, zyskanie prowincji Afryka

3.
a) Pierw Marek Antoniusz, następnie Marek Juniusz Brutus i Serwiliusz Kaska, potem Sekstus Pompejusz, a na końcu ponownie Marek Antoniusz. Tak więc za głównego można uznać Antoniusza.
b) Postawiony przez Marka Agryppę, następnie uległ zniszczeniu przez pożar, odbudowany przez Hadriana.
c) Pytanie dosyć kiepskie, bo formalnie Rzeczpospolita istniała do dominatu, więc równie dobrze można i powiedzieć Princeps (1 obywatel). Jednak nie uznaje się czasów od Oktawiana za Republikę, a już za Cesarstwo, więc pozostaje dyktator. Consul sine colega był tylko przez chwilę legalny, więc raczej nie o niego chodzi.

4. Nie ma co tłumaczyć. To opis drugiej wojny punickiej

5. Też nie, jedynie opisane czym się zajmowali.

6. Nic dodać nic ująć, żyjący w latach 5-67 n.e

7. Powstanie spartakusa odbyło się w latach 73-71 p.n.e, a pryncypat powołany został w 27 roku n.e

8. To generalnie opis rozwoju prowincji na przykładzie dwóch wybranych

9. Opis I triumwiratów i jego konsekwencji, też nic dodać i tłumaczyć.

10. Tetrarchia była systemem wprowadzonym przez Dioklecjana, powstała by łatwiej zarządzać imperium i podzielić je pomiędzy 4 władców. Ostatecznie plan nie wyszedł i cesarstwo zostało zjednoczone przez Konstantyna Wielkiego.

11. Cesarz Oktawian planował oprzeć granice na Łabie i Dunaju, niestety kampania cywilizowania Germanii nigdy się nie powiodła.

12. To ludy które w trakcie wielkiej migracji ludów najechały Rzym.

13. Opis przyczyn, nie ma czego tutaj tłumaczyć

14. Z tym podobnie. To dzieła przypisane do autorów.

15. Wał Hadriana jest stosunkowo znaną fortyfikacją, mającą na celu chronić Rzymską Brytanię przed Piktami i innymi ludami barbarzyńskimi z północy.

Mam nadzieję że pomogłem, liczę na naj ;)