Sprawdź, czy potrafisz
Przeczytaj podany tekst, a następnie wykonaj polecenia z nim związane.
Sokół wędrowny to idealnie skonstruowana maszyna do łowienia ptaków w locie. Swoją ofiarę potrafi dostrzec z odległości 1,5 km, a pikując, osiąga zawrotną prędkość, przekraczającą 320 km/h. Nie ma na świecie drugiego takiego zwierzęcia! Sokół wędrowny charakteryzuje się krępą sylwetką, długimi, ostro zakończonymi skrzydłami oraz masywną głową. Ptaki obu płci ubarwione są podobnie. Dominuje u nich barwa stalowoszara z białym brzuchem [...]. Radosław Kożuszek, Pożyteczny szkodnik, „Wiedza i Życie" 2007, nr 4, fragment
Zadanie 1. Odszukaj w tekście wyrazy, w których występują upodobnienia. Zapisz te słowa, a następnie określ typ upodobnienia i jego kierunek.
Zadanie 3. Wynotuj z tekstu wyraz złożony. Zaznacz w nim formant.​


Odpowiedź :

Upodobnienia fonetyczne i wyrazy złożone w tekście o Sokole wędrownym

Upodobnienia:

  • swoją - sfoją - ubezdźwięcznienie postępowe-
  • dostrzec - dostszec - ubezdźwięcznienie postępowe
  • prędkość - prętkość - ubezdźwięcznienie wsteczne
  • przekraczająca - pszekraczająca - ubezdźwięcznienie postępowe
  • skrzydłami - skszydłami - ubezdźwięcznienie postępowe

Wyraz złożony:

  • stalowoszara

Formant: -o-

Wyróżniamy następujące upodobnienia:

  • ubezdźwięcznienie
  • udźwięcznienie

Jak rozpoznać różnicę pomiędzy ubezdźwięcznieniem i udźwięcznieniem?

W procesie udźwięcznienia spółgłoska bezdźwięczna zyskuje dźwięczność, a w ubezdźwięcznieniu spółgłoska dźwięczna traci swoją dźwięczność.

Ubezdźwięcznienia dzielimy na:

  • Postępowe – bezdźwięczna głoska wywiera wpływ na głoskę dźwięczną, następującą po niej.
  • Wsteczne - bezdźwięczna głoska wywiera wpływ na poprzedzającą ją głoskę dźwięczną.

Wyraz złożony to wyraz, w którym dwie podstawy słowotwórcze złączone są formantem. W wyrazach złożonych formant nazywamy wrostkiem. Przykłady wrostków: -o-, -i-, -y-.

#SPJ1