Nazwa pozytywizm jako określenie epoki literackiej funkcjonuje jedynie w
Polsce . W Europie jest to termin filozoficzny, stosowany tylko
do określenia myśli tego okresu. Zjawiska literackie zbiegające się w
czasie z polskim pozytywizmem określa się w europejskiej tradycji jako
realizm i naturalizm . W naszym kraju romantyczna rola pisarza
przekształciła się w rolę nauczyciela i wychowawcy, a teksty literackie
stanowiły ilustrację założeń programu ideowego. Nowy program stał się
potrzebą chwili, bo pozytywiści postawili sobie za cel budowę
nowoczesnego społeczeństwa, ważna dla nich była praca .
Pozytywiści w Polsce również pisali np. o emancypacji kobiet.