Związek zgody, rządu i przynależności
Związek zgody
Występuje wówczas, gdy dwa wyrazy są ze sobą zgodne pod względem: przypadka, liczby i rodzaju.
(W trakcie odmiany oba wyrazy zmieniają formy – moja mama, mojej mamy, mojej mamie).W zdaniu Tata kupił czerwony samochód.
tata kupił – oba wyrazy mają liczbę pojedynczą, są rodzaju męskiego;
czerwony samochód – oba wyrazy mają liczbę pojedynczą, rodzaj męski, przypadek – biernik.
Związek zgody jest związkiem głównym w zdaniu.
Wyraz określany + wyraz określający = ta sama liczba, rodzaj, przypadek
Związek zgody jest to związek:
podmiotu i orzeczenia, czyli związek główny
– Anka poszła do kina.
– Zuzia usnęła wczoraj o siódmej.
– Chłopcy wygrali mecz koszykówki.
Uwaga! W związku podmiotu i orzeczenia musi być zgodna liczba i rodzaj rzeczownikaz przymiotnikiem
– Olka kupiła tylko dojrzałe jabłka. (Wyrazy dojrzałe jabłka zgadzają się ze sobą gramatycznie – liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy, przypadek – biernik);
z zaimkiem przymiotnym
– Będziecie dumni z moich ocen. (l. mn., rodzaj niemęskoosobowy, dopełniacz);
z liczebnikiem
– Michał przeczytał w lutym sześć książek. (przypadek – biernik, rodzaj niemęskoosobowy);
z imiesłowem przymiotnikowym czynnym
– Wiosną najbardziej lubię przyglądać się kwitnącym drzewom. (liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy, przypadek – celownik);
z imiesłowem przymiotnikowym biernym
– Dlaczego jeszcze nie schowałeś umytych naczyń? (liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy, przypadek – dopełniacz).
Zapamiętaj!
W związkach zgody wyraz podrzędny zawsze dostosowuje swoją formę gramatyczną do wyrazu nadrzędnego.
Taka zgodność występuje w zakresie przypadka, liczby i rodzaju, np.
– czyste powietrze, czysty ręcznik, czyste okna,
– one pracowały, oni pracowali, on pracował, ona pracowała.
Szukając związku zgody, zwracaj uwagę na rzeczowniki – one zwykle są wyrazami nadrzędnymi.
– Ojciec kupił nowy samochód.
Rzeczownik pospolity połączony z rzeczownikiem własnym to też związek zgody, np.
– rzeka Odra,
– miasto Szczecin,
– gazeta Gimbus,
– pies Kleks.
LICZE NA NAJ
