Systemy totalitarne stanowily nową, ponurą jakość w historii politycznej Europy po I wojnie światowej. Kolejno powstający system komunistyczny (na terenie Rosji), faszystowski (Włochy) i wreszcie nazistowski (Niemcy) wykorzystywały do przejęcia wladzy chaos panujący po I wojnie światowej, niezadowolenie społeczne z jej wyników, kryzys, biedę i szeroko zakrojoną propagandę. Dzięki obietnicom zmian na lepsze partie totalitarne były w stanie zdobyć władze w państwie, które potem przekształcaly wedle swoich wzorców. Nie znaczy to jednak, że systemy te były jednakowe. Pomiędzy faszyzmem, nazizmem i komunizmem pojawiało się wiele różnic na tle ideologicznym, mimo podobieństwa w działaniu.
Szczegółowe porównanie przedstawia poniższa tabela:
Problem Faszyzm Nazizm Komunizm
Kult wodza Tak, przyjął tytuł "duce" Tak, przyjął tytuł "fuhrer" Tak, chociaż formalnie utrzymywano pozory kolektywnego zarządzania
Partie w państwie Monopartyjność, inne opcje polityczne zabronione Monopartyjność, inne opcje polityczne zabronione Monopartyjność, inne opcje polityczne zabronione
Stosunek do innych narodów Nacjonalizm, silny nacisk na patriotyzm Skrajny nacjonalizm i rasizm, dzielenie ras na lepsze i gorsze Oficjalnie deklarowany internacjonalizm
Typ gospodarki Silnie znacjonalizowana Duża rola świadczeń socjalnych, tendecja do tworzenia wielkich karteli przemysłowych Gospodarka w pełni kontrolowana przez państwo, system nakazowo - rozdzielczy
Rola aparatu terroru i bezpieczeństwa Silna Bardzo silna Bardzo silna
Deklarowani cele Odbudowa "Imperium Romanum" Budowa "Lebensraum" - przestrzeni życiowej dla czystej rasy Niemców Wywołanie rewolucji światowej, wprowadzenie ustroju komunistycznego
Deklarowani "wrogowie ustroju" Brak ustalonej kategorii wrogów "Niższe rasy", komuniści, Żydzi "Imperialiści", kapitaliści, kułacy
Organizacje pozapartyjne Duża rola, wiele organizacji paramilitarnych, organizacji młodzieżowych nastawionych na szkolenie kadr Partii Duża rola, wiele organizacji paramilitarnych, organizacji młodzieżowych nastawionych na szkolenie kadr Partii Duża rola, wiele organizacji paramilitarnych, organizacji młodzieżowych nastawionych na szkolenie kadr Partii
Kult pracy, siły fizycznej, posłuszeństwa Tak Tak Tak, szczególnie silny
Terror wobec własnej ludności Umiarkowany, jedynie wobec wrogów politycznych Umiarkowany, jedynie wobec wrogów politycznych Bardzo silny, prewencyjne zastraszanie społeczeństwa
Izolowanie i eliminacja wrogich systemowi jednostek Raczej brak, poza więzieniem Obozy koncentracyjne, z czasem obozy zaglady Doraźna eliminacja bądź system obozów Gułag
