Odpowiedź :
Arystoteles podzielił współczesne mu ustroje wg. twierdzenia, iż państwo powinno mieć na celu dobro ogólne, a rządy w nim powinny być sprawowane wg. zasady bezwzględnej sprawiedliwości.
Wyróżnił prawidłowego i wypaczonego
- monarchia - tyrania
- arystokracja - oligarchia
- politeja - demokracja
Monarchia – (gr. Monarchia – jednowładztwo) ustrój polityczny lub forma rządów, gdzie suwerenem jest jeden człowiek – monarcha. Sprawuje on władzę zazwyczaj dożywotnio, a jego funkcja jest często dziedziczna i stanowisko to jest zwykle nieusuwalne. W starożytności monarcha sprawował władzę praktycznie nieograniczoną, w niektórych krajach uznawany był za boga lub półboga.
Tyrania – (gr. Tyrannos – osoba sprawująca nieograniczoną władzę zgodnie lub niezgodnie z prawem). W starożytnej Grecji forma rządów powstała w wyniku zamachu stanu. Tyrania wczesnogrecka (VII – VI w p.n.e.) była formą przejściową między oligarchią rodową a demokracją. Tyrani wywodzili się zazwyczaj z arystokracji, a do władzy dochodzili przy poparciu ludu, jednak nie przyczyniali się do zwiększenia jego praw. Dla wielu miast rządy tyranów były okresem wspaniałego rozwoju kulturalnego i gospodarczego.
Arystokracja – (gr. Aristo – najlepszy, Krateo – rządzę). W ustroju arystokratycznym podmiotem władzy była grupa „najlepszych”, nie odpowiedzialna przed narodem, sprawująca rządy według własnego uznania. Rządy arystokratyczne najczęściej miały charakter czysto świecki i powstawały na drodze wyboru, na podstawie pewnych określonych reguł, lub też charakter dziedziczny. Arystokracja tworzyła oddzielną kastę społeczną.
Oligarchia – (gr. Oligos – nieliczny, Arche – władza). Ustrój polityczny, w którym władzę sprawowała nieliczna grupa społeczna wywodząca się z arystokracji lub warstwy bogatych. Termin oligarchii pojawił się w literaturze greckiej w V w. p.n.e. Filozofowie tacy jak Platon czy Arystoteles przeciwstawiali oligarchię (rządy sprawujących władzę na podstawie kryteriów urodzenia czy majątku) arystokracji (rządy ludzi o najwyższych walorach moralnych).
Demokracja – (gr. Demos – lud, Krateo – rządzę) – ludowładztwo; termin określający rodzaj rządów, w których władza należy do ogółu obywateli. Za kolebkę demokracji uważana jest Grecja. Podwaliny państwa demokratycznego w Atenach powstały po ustanowieniu w 594 p.n.e. przez Solona praw, które uwalniały chłopów od długów i dzieliły mieszkańców na klasy majątkowe. Najważniejszym organem władzy było Zgromadzenie Ludowe, na forum którego każdy obywatel mógł wypowiedzieć się osobiście. Rada licząca 500 członków wybranych w drodze głosowania zajmowała się zarządzaniem państwa. Większość urzędów obsadzano w wyniku wyborów.
Politeja – idealny ustrój polityczny, którego twórcą był Arystoteles. Doszedł on do wniosku analizując znane mu ustroje, że każdy z nich jest ułomny. Dlatego najlepszym ustrojem byłby ten, który łączyłby dobre ich cechy. Był to ustrój, gdzie przy równowadze bogatych (oligarchia) i ludu (demokracja) dominującą pozycję zajmuje umiarkowany stan średni, który zapewnić ma rządy rozsądne i uczciwe, odpowiadające osobowości tej grupy. Arystoteles uważał, że politeja zagwarantuje sprawiedliwe i stabilne rządy oparte na cnotach obywatelskich oraz stworzy możliwości indywidualnego rozwoju każdemu człowiekowi. Politeja charakteryzować się także miała najwyższym stopniem poszanowania godności jednostki oraz troską o wspólne dobro, jakim jest państwo (polis).
Arystoteles założył, że idealne państwo zwane politeją, powinno mieć cechy oligarchii i demokracji z przewagą tej drugiej (w przeciwieństwie do arystokracji, która posiada więcej cech oligarchii). Podstawową cechą tego ustroju miała być praworządność, czyli posłuszeństwo wobec istniejących praw, którym podlegają obywatele, z jednoczesnym założeniem, że prawa te są dobrze ujęte. Arystoteles zakładał, że sposób działania sądownictwa w politeji będzie również syntezą sposobu działania organów sądowniczych działających w ustrojach oligarchicznych i arystokratycznych: zapłata dla ubogich za sprawowanie funkcji sądowniczych (dem.) i kara dla bogatych za uchylanie się od tych funkcji (olig.)
Możliwość udziału w zgromadzeniach miał określać cenzus majątkowy (cecha olig.), jednakże miał być on uśredniony, dostępny dla warstwy średniej społeczeństwa.
W politeji urzędy obsadzane miały być przez wybór obywateli (olig.), lecz nie obowiązywał przy tym cenzus majątkowy (dem.).
Wyróżnił prawidłowego i wypaczonego
- monarchia - tyrania
- arystokracja - oligarchia
- politeja - demokracja
Monarchia – (gr. Monarchia – jednowładztwo) ustrój polityczny lub forma rządów, gdzie suwerenem jest jeden człowiek – monarcha. Sprawuje on władzę zazwyczaj dożywotnio, a jego funkcja jest często dziedziczna i stanowisko to jest zwykle nieusuwalne. W starożytności monarcha sprawował władzę praktycznie nieograniczoną, w niektórych krajach uznawany był za boga lub półboga.
Tyrania – (gr. Tyrannos – osoba sprawująca nieograniczoną władzę zgodnie lub niezgodnie z prawem). W starożytnej Grecji forma rządów powstała w wyniku zamachu stanu. Tyrania wczesnogrecka (VII – VI w p.n.e.) była formą przejściową między oligarchią rodową a demokracją. Tyrani wywodzili się zazwyczaj z arystokracji, a do władzy dochodzili przy poparciu ludu, jednak nie przyczyniali się do zwiększenia jego praw. Dla wielu miast rządy tyranów były okresem wspaniałego rozwoju kulturalnego i gospodarczego.
Arystokracja – (gr. Aristo – najlepszy, Krateo – rządzę). W ustroju arystokratycznym podmiotem władzy była grupa „najlepszych”, nie odpowiedzialna przed narodem, sprawująca rządy według własnego uznania. Rządy arystokratyczne najczęściej miały charakter czysto świecki i powstawały na drodze wyboru, na podstawie pewnych określonych reguł, lub też charakter dziedziczny. Arystokracja tworzyła oddzielną kastę społeczną.
Oligarchia – (gr. Oligos – nieliczny, Arche – władza). Ustrój polityczny, w którym władzę sprawowała nieliczna grupa społeczna wywodząca się z arystokracji lub warstwy bogatych. Termin oligarchii pojawił się w literaturze greckiej w V w. p.n.e. Filozofowie tacy jak Platon czy Arystoteles przeciwstawiali oligarchię (rządy sprawujących władzę na podstawie kryteriów urodzenia czy majątku) arystokracji (rządy ludzi o najwyższych walorach moralnych).
Demokracja – (gr. Demos – lud, Krateo – rządzę) – ludowładztwo; termin określający rodzaj rządów, w których władza należy do ogółu obywateli. Za kolebkę demokracji uważana jest Grecja. Podwaliny państwa demokratycznego w Atenach powstały po ustanowieniu w 594 p.n.e. przez Solona praw, które uwalniały chłopów od długów i dzieliły mieszkańców na klasy majątkowe. Najważniejszym organem władzy było Zgromadzenie Ludowe, na forum którego każdy obywatel mógł wypowiedzieć się osobiście. Rada licząca 500 członków wybranych w drodze głosowania zajmowała się zarządzaniem państwa. Większość urzędów obsadzano w wyniku wyborów.
Politeja – idealny ustrój polityczny, którego twórcą był Arystoteles. Doszedł on do wniosku analizując znane mu ustroje, że każdy z nich jest ułomny. Dlatego najlepszym ustrojem byłby ten, który łączyłby dobre ich cechy. Był to ustrój, gdzie przy równowadze bogatych (oligarchia) i ludu (demokracja) dominującą pozycję zajmuje umiarkowany stan średni, który zapewnić ma rządy rozsądne i uczciwe, odpowiadające osobowości tej grupy. Arystoteles uważał, że politeja zagwarantuje sprawiedliwe i stabilne rządy oparte na cnotach obywatelskich oraz stworzy możliwości indywidualnego rozwoju każdemu człowiekowi. Politeja charakteryzować się także miała najwyższym stopniem poszanowania godności jednostki oraz troską o wspólne dobro, jakim jest państwo (polis).
Arystoteles założył, że idealne państwo zwane politeją, powinno mieć cechy oligarchii i demokracji z przewagą tej drugiej (w przeciwieństwie do arystokracji, która posiada więcej cech oligarchii). Podstawową cechą tego ustroju miała być praworządność, czyli posłuszeństwo wobec istniejących praw, którym podlegają obywatele, z jednoczesnym założeniem, że prawa te są dobrze ujęte. Arystoteles zakładał, że sposób działania sądownictwa w politeji będzie również syntezą sposobu działania organów sądowniczych działających w ustrojach oligarchicznych i arystokratycznych: zapłata dla ubogich za sprawowanie funkcji sądowniczych (dem.) i kara dla bogatych za uchylanie się od tych funkcji (olig.)
Możliwość udziału w zgromadzeniach miał określać cenzus majątkowy (cecha olig.), jednakże miał być on uśredniony, dostępny dla warstwy średniej społeczeństwa.
W politeji urzędy obsadzane miały być przez wybór obywateli (olig.), lecz nie obowiązywał przy tym cenzus majątkowy (dem.).