Określ, jakie wzorce osobowe pozytywizmu są aktualne do dziś. Weź pod uwagę znaczenie pracy w życiu człowieka, jego stosunek do nauki i wykształcenia, sposób rozumowania i postrzegania świata, świadomość społeczną.

Pozytywizm to nurt filozoficzno-literacki, który narodził się w II połowie XIX wieku. W rzeczywistości Polski pod zaborami realizował się m.in. w literaturze, gdzie twórcy tacy jak Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus czy Maria Konopnicka przedstawili wzorcowe dla nowego pokolenia postawy obywatelskie.

Pozytywizm przeciwstawia się zwykle romantyzmowi ze względu na odmienne nastawienie do walk narodowo-wyzwoleńczych.

Wzorzec osobowy epoki

Określa się w ten sposób zestaw cech, które określają modelowego przedstawiciela danej epoki. Źródłem przykładów jest najczęściej literatura, ale też malarstwo.

Wzorzec osobowy pozytywizmu najlepiej określają reprezentatywne dla nurtu postaci. Są to bohaterowie Lalki Bolesława Prusa, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej czy Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego.

Na podstawie protagonistów i postaci drugoplanowych tych powieści możemy wyróżnić dominujące postawy:

promowanie pracy u podstaw i pracy organicznej wśród społeczeństwa polskiego
kult pracy
szerzenie oświaty, zwłaszcza wśród najbiedniejszych
wiara w naukę, scjentyzm
przedkładanie praktyki ponad rozważania teoretyczne
ukazywana postać centralna jest wzorem do naśladowania (widać to zwłaszcza w powieściach tendencyjnych Orzeszkowej)

Postawy pozytywistyczne dzisiaj

W dzisiejszych czasach niektóre postawy reprezentowane przez postaci pozytywizmu wciąż mogą być aktualne. Z pewnością wspieranie pracy społecznej, pomaganie mniej uprzywilejowanym oraz praktyczne działanie ponad nic nie wnoszące debaty są pożądane w społeczeństwie obywatelskim.

Społeczeństwo potrzebuje także osób, które będą skłonne do zmiany rzeczywistości społeczno-politycznej. Takie postawy pożądane są np. w polityce regionalnej, wśród samorządowców – ukazuje to m.in. Tomasz Judym z powieści Ludzie bezdomni.