Opisz rywalizacje polski z zakonem krzyzackim o pomorze gdanskie.

Odpowiedź :

Jak przebiegała rywalizacja Polski z Zakonem Krzyżackim o Pomorze Gdańskie?

Pomorze Gdańskie to kraina historyczna leżąca u południowo-wschodnich wybrzeży Morza Bałtyckiego, nad Zatoką Gdańską. Głównym miastem tego regionu jest Gdańsk.

Historia sporu Polaków z Krzyżakami o ten region rozpoczyna się w 1308 roku, kiedy to Brandenburczycy najechali Gdańsk, podległy Polskiemu księciu Władysławowi Łokietkowi. Wobec problemów władcy na południu, mieszkańcy miasta wezwali na pomoc rycerzy krzyżackich. Dokonali oni rzezi mieszkańców, po czym zajęli miasto dla siebie, uzasadniając to zmianą warunków umowy sojuszniczej przez Władysława Łokietka.

Ponieważ Łokietek był zbyt słaby, aby odzyskać ziemię zbrojnie, postanowił zdać się na arbitraż międzynarodowy. W tym celu wytoczył Zakonowi Krzyżackiemu proces w sądzie papieskim, który odbył się w Inowrocławiu w 1320 roku. Nakazał on zwrot Pomorza Gdańskiego Polsce oraz wypłatę odszkodowania. Krzyżacy jednak odmówili wykonania wyroku, zarzucając sądowi stronniczość.

Kolejnym etapem była wojna polsko-krzyżacka z lat 1327-1332, która była nieudaną próbą zbrojnego odbicia ziem przez Władysława Łokietka. W wyniku porażki Polska utraciła kolejne ziemie.

Wobec słabości militarnej państwa, następca Władysława Łokietka, Kazimierz III Wielki, wytoczył kolejny proces, który dobył się w 1339 r. w Warszawie, będącej wówczas siedzibą neutralnego księcia mazowieckiego. Sąd ten również nakazał zwrot Pomorza Gdańskiego Polsce. Krzyżacy ponownie nie uznali wyroku i odwołali się skutecznie u Ojca Świętego.

Następną fazą było zawarcie "wieczystego pokoju" w Kaliszu w 1343 r., w ramach którego Zakon utrzymał Pomorze jako "wieczystą jałmużnę" od Króla Polski. W wyniku działań Kazimierza Wielkiego i jego następców, do końca XIV wieku nie wybuchła ani jedna kolejna wojna polsko-krzyżacka.

Kolejne etapy rywalizacji to już XV wiek. Po zawarciu i odnowieniu warunków Unii polsko-litewskiej, w 1409 r. wybuchła Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim, która trwała do 1411 r. To podczas niej stoczoną słynną bitwę pod Grunwaldem 15 VII 1410 r. Wojna zakończyła się zwycięstwem Polski i Litwy, a w ramach I pokoju toruńskiego, choć Polacy nie odzyskali Pomorza, a jedynie Ziemię Dobrzyńską, to Krzyżacy musieli zapłacić kontrybucję oraz stracili międzynarodowy prestiż i potęgę militarną.

Następną próbę odzyskania Pomorza Gdańskiego Polska podjęła w 1414 roku, podczas soboru w Konstancji. Jednak temat ten nie znalazł rozstrzygnięcia podczas sesji tego zgromadzenia kościelnego. Podobnie tzw. wojna głodowa i kolejne pomniejsze, toczone w latach 1414-1435 nie przybliżyła rozwiązania sporu.

Decydująca okazała się wojna trzynastoletnia, toczona przez Polskę i Krzyżaków w latach 1454-1466. Zakończyła się ona zwycięstwem Polski, a jednym z warunków II pokoju toruńskiego z 1466 r. był zwrot Pomorza Gdańskiego Polsce, przy której pozostało ono do 1772 r.