4.
scena 1- Sobolewski opowiada jak widział wywożonych na Sybir skazańców w tym dzieci. Wspomina Wasilewskiego, który z trudem schodził po schodach słaniając się, bo był bity podczas śledztwa. W pewnym momencie upadł i został zaniesiony do kibitki przez żołnierza. scena VII- salon warszawski - Adolf opowiada o Cichowskim, który przesiedział w więzieniu wiele lat, choć nie udowodniono mu żadnej winy. Był bity i męczony - nie pozwalano mu spać przez wiele nocy, karmiono go śledziami i nie podawano wody do picia, odurzano opium.
scena VIII- pan Senator - historia młodego Rollisona, który poważnie choruje po przesłuchaniach i biciu. Nie przyznawał się do niczego, ostatecznie wypchnięty z okna celi.
5.
Wizję ks. Piotra określa się mianem proroctwa mesjańskiego, ponieważ uważano, że cierpienie narodu polskiego jest niezbędnym warunkiem do wypełnienia szczególnej misji w dziele wyzwolenia i uszczęśliwienia wszystkich ludów Europy. Polska została ukazana jako ukrzyżowany Chrystus narodów.
6.
Sny odgrywają ważną rolę w kreowaniu bohaterów, ukazując ich rozterki, lęki, niepokoje, a także żądze.
Na przykład sen obnaża prawdziwą naturę Senatora Nowosilcowa, jego chorobliwą ambicję i żądzę władzy. Senator jest w łasce u cara, lecz boi się, że władca może go jej pozbawić.
Dręczony przez diabły koszmarami, najpierw śni o swojej wielkości, łasce cara dzięki, której otrzymuje zaszczyty, pieniądze i ordery. Cały dwór zazdrości mu, wszyscy kłaniają się w pas, wręcz boją się go. Jednak sytuacja zmienia się, gdy kapryśny car pozbawia go swej łaski i w jednej chwili Senator staje się nikim. Ci, którzy przed momentem płaszczyli się przed nim, kłaniali teraz drwią sobie z niego.
