1. Nowela - krótki utwór literacki, pisany prozą, charakteryzujący się wyraźnie zarysowaną i sprawnie skrojoną akcją główną, mocno udramatyzowaną, która zmierza do punktu kulminacyjnego. Przykłady: „Latarnik” H. Sienkiewicza, „Katarynka” B. Prusa, „Sokół” H. Boccaccia
2. Powieść - gatunek literatury pięknej, utwór narracyjny, opisujący zwykle rozbudowany ciąg zdarzeń. Klasyczna powieść jest pisana prozą, w której występują liczne dialogi. Posiada także wszystkowiedzącego, anonimowego narratora i wielowątkową, liniową, chronologiczną fabułę.
Przykłady: „Krzyżacy” H. Sienkiewicza, „Mistrz i Małgorzata” M. Bułhakowa, „Rok 1984” G. Orwella
3. Felieton - gatunek publicystyczny, krótki utwór dziennikarski utrzymany w osobistym tonie, lekki w formie, wyrażający punkt widzenia autora. Porusza i komentuje aktualne tematy społeczne, zwraca uwagę na ujemne zjawiska w życiu codziennym, często wykorzystując do tego elementy satyry, ironii, humoru itp.
Przykłady: „Notatki z obu brzegów Wisły” P. Hertza, „Przechadzki po mieście” M. Mottego, „Viagra mać” R. Ziemkiewicza
4. Reportaż - gatunek z pogranicza publicystyki, literatury faktu i literatury pięknej. Reportaż wykształcił się w 2. połowie XIX w., co wiązało się z dynamicznym rozwojem prasy w tym czasie. Obejmuje utwory, które stanowią relację z określonych wydarzeń, a których naocznym świadkiem był sam autor.
Przykłady: „27 śmierci Toby’ego Obeda” J. Gierak-Onoszko, „Oświęcim” M. Kąckiego, „Niedziela, która zdarzyła się w środę” M. Szczygła
