Karta pracy Podróż śladami szlachty laudańskiej

1. Opisz miejscowości i podaj, z jakimi wydarzeniami z Potopu są związane.

Wodokty -
Lubicz -
Upita -
Birże -
Kiejdany -
Taurogi -
Ujście -
Tykocin -
Rudnik -
Sokółka -
Częstochowa -
Lwów -
Głogówek -
Zamość -
Warszawa -
Warka -
Prostki -

2. Wyjaśnij podane terminy.

Żmudź -
Litwa -
Korona -
Lauda -


Odpowiedź :

1. Każda z wymienionych w zadaniu pierwszym miejscowości została, chociażby wspomniana w „Potopie”

  • Wodokty - w tym miejscu Andrzej Kmicic spotykał się z Oleńką.
  • Lubicz - w Lubiczu Kmicic uwięził Oleńkę po tym, jak ją porwał.
  • Upita - w tej miejscowości Wołodyjowski spotkał się ze Skrzetuskim i z Zagłobą, zanim wszyscy razem wyruszyli do Kiejdan.
  • Birże - miejsce, do którego książę Janusz Radziwiłł wysłał na pewną śmierć Wołodyjowskiego wraz z towarzyszami. Dzięki fortelowi Zagłoby podstęp jednak się nie udaje.
  • Kiejdany - na zamku Radziwiłłów w Kiejdanach zgromadzili się przedstawiciele rycerstwa polskiego, przyjechali też jednak posłowie szwedzcy, a także Tomasz Billewicz z Oleńką.
  • Taurogi - miejsce, gdzie Bogusław Radziwiłł wywiózł uprowadzoną przez siebie Oleńkę.
  • Ujście - pod Ujściem znajdował się obóz polski, do którego szlachta zjeżdżała w czasie napaści przez wojska szwedzkie.
  • Tykocin - w oblężonym przez wojska konfederacji tyszowieckiej zamku w Tykocinie zmarł Janusz Radziwiłł.
  • Rudnik - miejsce stacjonowania oddziału szwedzkiego, pełniącego rolę straży przybocznej Karola Gustawa. Oddział ten został rozbity przez jazdę Czarneckiego, jednak sam król zdołał zbiec.
  • Sokółka - w Bitwie pod Sokółką Kmicic i jego ludzie pokonali piechotę Bogusława Radziwiłła.
  • Częstochowa - podczas ataku Szwedów na klasztor w Częstochowie Kmicic pod przybranym nazwiskiem wysadził szwedzką armatę, co przyczyniło się do obrony obleganej od wielu dni Jasnej Góry, a nawet do zwycięstwa.
  • Lwów - król Jan II Kazimierz Waza złożył w tamtejszej katedrze śluby, że jak tylko kraj zostanie uwolniony spod okupacji wroga, to natychmiast poprawi sytuację chłopów i mieszczan. Wtedy też oddał Rzeczpospolitą pod opiekę Matki Bożej.
  • Głogówek - w tym mieście schronił się Jan II Kazimierz Waza z małżonką Marią Ludwiką.
  • Zamość - tutaj Zagłoba poradził Zamoyskiemu, aby zamiast poddawać królowi szwedzkiemu swoje miasto, oddał mu Niderlandy.
  • Warszawa - Sienkiewicz opisuje kilkudziesięciodniowe oblężenie Warszawy, jak też trzydniową bitwę pod Warszawą.
  • Warka - pod Warką odbyła się bitwa, w której Polacy zwyciężyli ze Szwedami.
  • Prostki - w zwycięskiej bitwie pod Prostkami starły się sprzymierzone wojska Rzeczypospolitej i Tatarów i wojska brandenbursko-szwedzkie z posiłkującą go jazdą Bogusława Radziwiłła.

2. Poniżej wyjaśniono znaczenie podanych w zadaniu drugim terminów:

  • Żmudź – historyczna nazwa Dolnej Litwy, a także dawna jednostka podziału terytorialnego, będąca odpowiednikiem województwa.
  • Litwa – bardzo duża część „Potopu” rozgrywa się właśnie na Litwie, z którą Sienkiewicz czuł się osobiście związany. Skomplikowana sytuacja polityczna Litwy w momencie najazdu Szwedów na Polskę, stała się przyczynkiem do powstania jednego z głównych wątków utworu, czyli zdrady Rzeczpospolitej.
  • Korona – potoczne określenie Królestwa Polskiego, powstałe pod koniec XIV w., które obejmowało Rzeczpospolitą i Wielkie Księstwo Litewskie.
  • Lauda – obszar na Litwie obejmujący zaścianki i dwory szlacheckie leżące wokół rzeki Laudy, położony na północ od Kowna.

#SPJ1