1. Zmienność środowiskowa określa się również mianem zmienności modyfikacyjnej, ponieważ czynniki środowiska modyfikują działanie niektórych genów w organizmie, w efekcie czego u osobników o takim samym genotypie mogą ujawnić się odmienne cechy fenotypowe (jest to możliwe dzięki plastyczności genotypu czyli możliwości wytworzenia przez jeden genotyp różnych fenotypów).
2. Czynniki fizyczne np. promieniowanie UV lub promieniowanie jonizujące, czynniki biologiczne np. wirus HPV (human papilloma virus), EBV (virus Epsteina-Barr)
3. Jednogenowo autosomalnie recesywnie : fenyloketonuria - jest to choroba, której przyczyną jest mutacja w genie kodującym hydroksylazę fenyloalaninową katalizującą rozkład fenyloalaniny do tyrozyny, w organizmie osoby chorej następuje gromadzenie się nadmiernych ilości fenyloalaniny, której wysoke stężenie utrzymuję się np. we krwi chorego. Osoba chora w tym przypadku jest homozygotą recesywną (aa). Chorzy powinni unikać spożywania produktów zawierających fenyloalaninę w celu zapobiegania gromadzenia się jej w organizmie.
Jednogenowo autosomalnie dominująco : pląsawica Huntingtona (taniec św. Wita) - jest to choroba, której przyczyną jest mutacja w genie kodującym Huntingtynę (białko), w konswekwencji czego białko to ma nieprawidłową strukturę przestrzenną i gromadzi się w komórkach nerowych osoby chorej, w efekcie czego komórki te umierają i skutkuje to pojawieniem się u chorego licznych objawów na tle neurologicznym. Osoby chore to heterozygoty (Aa) i homozygoty dominujące (AA). Choroba jest nieuleczalna.
4. Zespół Downa (trisomia 21 pary chromosomów), Zespół Edwardsa (trisomia 18 pary chromosomów), Zespół Patau (trisomia 13 pary chromosomów), zespół Turnera (brak jednego chromosomu X u kobiet, monosomia allosomów)
5. Ekologia - nauka zajmująca się badaniem oddziaływań między organizmami oraz oddziaływań pomiędzy organizmami, a środowiskiem. Populacja - grupa osobników należąca do tego samego gatunku żyjąca na określonym terenie, biocentoza - żywe składniki ekosystemu (organizmy), biotop - nieożywione składniki ekosystemu (środowisko), ekosystem - wspólny ''dom'' organizmów wraz z ich nieożywionym środowiskiem.
6. Organizmy wskaźnikowe (bioindykatory) to organizmy które cechują się wąskim zakresem tolerancji na jeden lub więcej czynników środowiska (są stenobiontami), przykład zastosowania: skala porostowa -porosty wykorzystuje się do oceny stężenia tlenku siarki w powietrzu atmosferycznym.
7. Struktura przestrzenna to sposób rozmieszczenia osobników populacji w środowisku.
Rozmieszczenie skupiskowe - tworzą się grupy osobników
Rozmieszczenie równomierne - pomiędzy osobnikami populacji występują stałe odległości
Rozmieszczenie losowe (przypadkowe) - nierównomierne rozmieszczenie osobników populacji (w niektórych miejscach areału populacji całkowity brak osobników). *areał populacji - obszar na którym w badanym terenie występuje populacja.
8. Oddziaływania antagonistyczne : konkurencja, drapieznictwo, roślinożerność, pasożytnictwo, amensalizm.
Oddziaływania nieantagonistyczne : komensalizm, mutualizm fakultatywny (protokooperacja), mutualizm obligatoryjny.
9. W mutualizmie fakultatywny dwóch partnerów czerpie korzyści ze współpracy, natomiast partnerzy ci są w stanie żyć oddzielnie np. w przypadku protokooperacji bakterii z wiążących azot atmosferyczny (bakterii brodawkowych) z roślinami motylkowymi - bakterie są w stanie żyć poza brodawkami roślin motylkowych, a rośliny motylkowe są w stanie żyć bez bakterii jeżeli w glebie występuje odpowiednia ilość łatwoprzysfajalnych dla roślin związków azotu. W mutualizmie obligatoryjnym obu partnerów również czerpie korzyści ze współpracy natomiast organizmy te nie są w stanie żyć oddzielnie (jest to forma symbiozy gdzie osobniki żyją w ścisłym i długotrwałym związku) np. mikoryza (symbioza grzyba z korzeniami roślin) - grzyb dzięki mikoryzie korzysta z substancji organicznych wyprodukowanych przez rośline w procesie fotosyntezy, natomiast roślina dzięki obecności licznych strzępek grzyba pomiędzy lub w komórkach korzenia ma zwiększoną powierzchnię wchłaniania wody i soli mineralnych z roztowru glebowego w konsekwencji czego jej rozwój zachodzi efektywniej.
10. Obrona mechaniczna - muszle, kolce
Obrona chemiczna - jad (np. wydzielany przez gruczoły jadowe obecne w skórze płazów), odstraszający zapach (np. u skunksa)
Mimetyzm - upodabnianie się do otoczenia, technika kamuflażu (np. patyczak)
Mimikra - upodabnianie się niegroźnych zwierząt do tych niebezpiecznych, trujących
Autotomia - odrzucanie części ciała w trakcie pościgu (np. jaszuczrka podczas ucieczki odrzuca ogon).
