Motyw miasta niejednokrotnie pojawia się w utworach literackich, stanowi ono nieodzowny element życia znacznej części społeczeństwa. Miasta równią się od siebie pod wieloma względami- układem ulic, architekturą czy też warunkami jakie w danym mieście panują, przez co każde z nich wygląda inaczej i jest na swój sposób wyjątkowe. Autorzy wielu powieści osadzają rozgrywane wydarzenia w miastach. Taki zabieg powoduje, że niekiedy lepiej oddaje się klimat utworu.
Miasto może być przedstawiane w utworze jako zbiór kontrastów, które zostały skumulowane w jednym miejscu. Taki obraz możemy dostrzec w fragmencie utworu “Ziemia obiecana” autorstwa Stanisława Reymonta. Spotykamy się tu z dokładnym opisem miasta jakim jest Łódź. Jest to miasto przemysłowe, w którym znajduje się wiele fabryk. Budynki są ubrudzone przez pył węglowy jaki wydobywa się z kominów. Mimo iż jest to miasto przemysłowe jest bardzo zróżnicowane pod względem budownictwa. Można zauważyć tam zestawienie zaniedbanych budynków wraz z bogato zdobionymi pałacami. Inne budynki, które są równie bogato zdobione mieszczą się obok licznych sklepików, restauracji i hoteli, które jak sam autor określa wyglądają nędznie i tandetnie. Autor również podkreśla, iż większość budynków nawiązuje do różnych stylów architektonicznych. Przy opisywaniu miasta uwzględnia warunki jakie tam panują, czyli głód, brud, który nie jest tylko spowodowany niekorzystną pogodą. Można rzecz jak autor, że jest to zbieranina wszystkiego.
Zdarza się i tak, że miasta zmieniają się wraz z czasem, przystosowują się do panujących warunków, aktualnej sytuacji. Tak właśnie miasto przedstawiał Albert Camus w powieści pt. “Dżuma”. Początkowo miasto Oran było przeciętnym miastem, charakteryzowała go brzydota przez brak zieleni i panującą szarość. Mieszkańcy żyli monotonii, niczym się nie wyróżniali. Życie mieszkańców zmieniło się drastycznie, dosłownie z dnia na dzień, kiedy w mieście zaczęły pojawić się tysiące szczurów i władze postanowiły ogłosić, stan epidemii. Miasto zostało zamknięte, a ludzie którzy się tam mieszkali całkowicie odizolowani od reszty świata. Zapanowała dziwna atmosfera. Miasto stało się ponure i odrętwiałe, ludzie nie mogli wykonywać swoich codziennych czynności przez nakaz izolacji. Zostały zamknięte sklepy i miejsca pracy, jednak życie toczyło się dalej, ludzie większość czasu spędzali w kawiarniach i na ulicach, aby nie oszaleć z powodu kolejnego dnia w zamknięciu. Wraz z rozwojem epidemii w mieście panował coraz większy pesymizm, ludzie bardzo się zmienili. Kiedy dżuma się skończyła, miasto praktycznie natychmiast powróciło do życia. Ludzie pochłonęli się w zabawach oraz świętowaniu. Wszystko powróciło do normalności, jednak ludzie po tym co przeżyli, zaczęli patrzeć na świat nieco inaczej.
Opis miasta zawarty w utworze, może przyczynić się do odkrycia pewnych prawd dotyczących danego miejsca. Miasto Petersburg kojarz nam się z bogactwem i urozmaiceniem architektonicznym. Jednak Fiodor Dostojewski w swojej powieści pt.”Zbrodnia i kara” zupełnie inaczej przedstawia to miasto. Autor umiejscowił akcję utworu w dzielnicy zamieszkiwaną przez biedotę i ubogich rzemieślników. Pokazuje jego nędzę, brud, panujący tam głód oraz pijaństwo. Przedstawił panujące tam w XIX wieku realia- opisał społeczne patologie takie jak prostytucja czy też pijaństwo, a także zbrodnie, będące częstym zjawiskiem w Petersburgu. Losy głównego bohatera, którym jest Raskolnikow są nierozerwalnie powiązane z miastek, w którym żyje. Przytłaczająca atmosfera tego miejsca, warunki życia jego i innych ludzi w decydujący sposób wpływają na psychikę bohatera, który prowadzi nieustanną walkę z samym sobą. Warto jeszcze wspomnieć, że opisany w powieści Petersburg jest autentyczny, co znaczy jego ulice, dzielnice, parki da się łatwo zidentyfikować
Obrazy miast w literaturze może są bardzo różnicowane. W zależności od tego funkcję ma pełnić miasto w danym utworze, autor nadaje mu konkretny wygląd i znaczenie. Może pokazywać panujące w nim kontrasty, tak jak miasto Łódź z „Ziemi Obiecanej”. Zdarza się, że miasta oraz ich mieszkańcy muszą zmierzyć się z nagłą zmianą, której powodem jest wybuch epidemii, tak jak w Oranie z „Dżumy”. Niekiedy pisarze obnażają prawdziwe oblicze miasta, tak jak zrobił to Fiodor Dostojewski opisując w „Zbrodni i karze” miasto Petersburg.
