Saduceusze
• judaistyczna sekta religijna powstała około II w. p.n.e.
• wywodzili się z kręgów kapłanów, za czasów Jezusa arcykapłanem był saduceusz
• nie wierzyli w zmartwychwstanie ani w życie pozagrobowe
• odrzucali istnienie aniołów i innych duchów (naturalnie poza Bogiem)
• działali za czasów życia Jezusa i aktywnie się mu sprzeciwiali, spiskowali przeciw niemu
• niektórzy z nich zasiadali w sądzie żydowskim - Sanhedrynie
• nie byli przeciwni hellenizacji
• uznawali tylko Pięcioksiąg, a więc słowo pisane, a nie ustne tradycje, poza tym odrzucali pisma proroków
Faryzeusze
• stronnictwo polityczno-religijne z I w.n.e., ale istniało też wcześniej
• nie byli związani z kapłaństwem
• wierzyli w nieśmiertelność duszy
• wierzyli w przeznaczenie
• skrupulatnie przestrzegali Prawa Mojżeszowego i wysoko cenili Tradycję
• uznawali Torę, Proroków, a także tradycję ustną
• wierzyli w anioły
• byli przeciwni hellenizacji
• niektórzy z nich zasiadali w Sanhedrynie, choć nie stanowili tam większości, byli dla ludu autorytetami
• sprzeciwiali się Jezusowi, mieli mu za złe rzekome nieprzestrzeganie szabatu, dążyli do jego śmierci
• niektórzy z nich zostali uczniami Chrystusa, np. Nikodem i Saul z Tarsu
