Odpowiedź :
Odpowiedź:
Zmiana stosunków politycznych w wyniku I wojny światowej wymagała spisania nowych zasad pokoju światowego. Zasady te ustalono w 1919 roku na konferencji pokojowej w Paryżu.
Geneza
– konferencja pokojowa w Paryżu w 1919 – 27 państw
– różnica zdań mocarstw ententy (Francja – dążenie do maksymalnego osłabienia Niemiec, Wielka Brytania – dążenie do równowagi sił w Europie)
– Niemcy (i inne państwa przegrane) ani Rosja nie zostały zaproszone do rozmów
– interesy polskie reprezentował Roman Dmowski (przemawiając bez tłumacza, w językach polskim, angielskim i francuskim) i Ignacy Jan Paderewski
– “wielka trójka”: Georges Clemenceau (Francja), David Lloyd George (Wielka Brytania) i Thomas Woodrow Wilson (USA)
Postanowienia
Traktat wersalski (Wersal koło Paryża, 1919)
Warunki pokoju między państwami zwycięskimi a Niemcami:
1) straty terytorialne Niemiec
– Wielkopolska i Pomorze Gdańskie dla Polski
– Alzacja i Lotaryngia dla Francji
– Eupen i Malmedy dla Belgii
– zarząd Ligi Narodów nad Zagłębiem Saary
– plebiscyty na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku oraz w Szlezwiku
– Kłajpeda i Gdańsk wolnymi miastami pod kontrolą Ligi Narodów
– utrata kolonii (przejście pod zarząd mocarstw jako “terytoria mandatowe”)
2) demilitaryzacja Niemiec
– ograniczenie armii (max. 100 tys. żołnierzy, zakaz obowiązkowego poboru)
– ograniczenie zbrojeń (zakaz posiadania czołgów, samolotów bojowych i okrętów podwodnych)
– likwidacja umocnień na granicy zachodniej, zakaz budowy nowych fortyfikacji
– demilitaryzacja Nadrenii
3) odszkodowania wojenne na rzez państw zwycięskich (w nierealnej wysokości 132 mln marek w złocie, co miało zahamować rozwój gospodarczy Niemiec)
4) inne postanowienia
– wyłączenie Luksemburga z obszaru celnego Niemiec
– umiędzynarodowienie rzek: Łaby, Dunaju, Odry i Niemna
– swoboda żeglugi w Kanale Kilońskim
Traktaty z pozostałymi pokonanymi państwami:
– Austrią (Saint-Germain 1919: demilitaryzacja, odszkodowania, zakaz łączenia z Niemcami)
– Węgrami (Trianon 1920: utrata 2/3 terytorium na rzecz nowych państw)
– Bułgarią (Neuilly 1919: utrata części terytoriów)
– Turcją (Sevres 1920: utrata Syrii i Libanu oraz Iraku, Palestyny i Transjordanii jako “terytoriów mandatowych” pod zarządem Francji i Wielkiej Brytanii)
Mały traktat wersalski (1919) – zobowiązania nowych państw (Polski, Czechosłowacji, Rumunii, Grecji i Królestwa SHS) dotyczące ochrony praw mniejszości narodowych i religijnych. Polska oprócz ochrony mniejszości zobowiązała się m.in. przystąpić do niektórych porozumień międzynarodowych i przejąć część zobowiązań po państwie niemieckim.
Liga Narodów
Organizacja międzynarodowa utworzona w 1920 r. na mocy traktatu wersalskiego.
– cel: utrzymanie pokoju światowego, zapobieganie wojnom
– członkowie: początkowo 42 państwa założycielskie (później 21 państw wstąpiło, a 23 wystąpiło lub przestało istnieć; ZSRR wykluczono po agresji na Finlandię)
– siedziba: Genewa (Szwajcaria)
Organy Ligi:
Zgromadzenie Ogólne – przedstawiciele państw członkowskich
Rada – członkowie stali (Wielka Brytania, Francja, Włochy, Japonia) i członkowie wybierani na 3 lata
Sekretariat LN – przygotowanie prac organów Ligi (zgromadzenia, rady, komisji itp.)
Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej – rozstrzyganie sporów między państwami
Inicjatorem utworzenia Ligi był prezydent USA Thomas Woodrow Wilson, ale ostatecznie USA nie weszły w jej skład.
Liga Narodów nie zapobiegła II wojnie światowej i w 1946 roku została rozwiązana (jej rolę przejęła ONZ).
W 1922 zawarto traktat waszyngtoński regulujący stosunek sił morskich na Pacyfiku; z tego powodu porządek światowy po I wojnie światowej nazywa się też “ładem wersalsko-waszyngtońskim”.
Skutki
– powstanie nowych państw: Polski, Czechosłowacji, oddzielnej Austrii i Węgier oraz Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (tzw. SHS)
– zmiany terytorialne (oprócz wymienionych) – w wyniku plebiscytu północny Szlezwik przyznano Danii, a 1/3 część (bardziej uprzemysłowioną) Górnego Śląska i okolice Działdowa – Polsce
– osłabienie gospodarcze i polityczne, a w konsekwencji poczucie krzywdy Niemiec
– obalenie sułtana i ustanowienie republiki w Turcji (europeizacja, rządy Mustafy Kemala Atatürka)
– zgoda Wielkiej Brytanii na żydowskie osadnictwo w Palestynie (tzw. deklaracja Balfoura)
rozpoczęcie procesu dekolonizacji Bliskiego Wschodu
Sprawcy I wojny światowej nie ponieśli odpowiedzialności. Cesarz niemiecki Wilhelm II schronił się w Holandii, która odmówiła jego wydania trybunałowi międzynarodowemu.
Wyjaśnienie:
Mam nadzieję że jest ok i liczę na naj