Wiele chorób ryb spowodowanych jest nieodpowiednimi warunkami środowiska wodnego. Choroby te szybko ustępują po usunięciu przyczyny, czyli po poprawieniu parametrów wody. Do najczęściej występujących chorób „środowiskowych” należą alkaloza i choroba kwasowa. Choroby te spowodowane są złym odczynem wody (pH). Większość gatunków ryb dobrze czuje się w wodzie o wartości pH = 6–8. Choroba kwasowa występuje przy obniżeniu kwasowości poniżej pH = 5. Występuje to często przy małej ilości roślin oraz w bardzo zacienionym stawie, przy dużej obsadzie ryb. Woda zawiera wtedy dużą ilość kwaśnych węglanów i dwutlenku węgla, który w połączeniu z wodą tworzy kwas węglowy, powodujący kwaśny odczyn wody.
W stawie jest bardzo trudno zauważyć objawy tej choroby u ryb, ale jest to możliwe. Ryby zachowują się nienaturalnie, ich ruchy są gwałtowne, a na skórze widać niebieskawe zmętnienie wywołane nadmiernym wydzielaniem śluzu.
Alkaloza z kolei występuje w wodzie zasadowej o odczynie pH powyżej 8, zazwyczaj w zbiornikach bogato obsadzonych roślinnością i nadmiernie nasłonecznionych. Rośliny czerpią dwutlenek węgla z kwaśnych węglanów rozpuszczonych w wodzie, co prowadzi do powstawania wodorotlenków, powodujących silnie alkaliczny odczyn wody. Objawy alkalozy u ryb są dużo bardziej widoczne niż choroby kwasowej. Ryby pokrywają się śluzem, skóra mętnieje, a płetwy się strzępią i odpadają. Skrzela są obrzmiale, soczewki oczu mętnieją, a źrenice są rozszerzone.
Jeśli zauważy się takie objawy, koniecznie trzeba określić pH wody. Buteleczkę płynu do badania ph można kupić w sklepie akwarystycznym. Kilka cm szesc. wody ze stawu należy wlać do próbówki, dodać kilka kropli tego płynu. Woda w próbówce zabarwi się i jej kolor należy porównać z dołączoną do buteleczki tabelą barw, określającą wartość pH. Jeśli okaże się, że woda ma odczyn zasadowy, koniecznie trzeba ją zakwasić, np. torfem.
