Podłoże konfliktu grecko-perskiego
Bezpośrednią przyczyną największego militarnego zagrożenia, jakiemu w starożytności musieli stawić czoło Grecy, stały się dyplomatyczne niezręczności Ateńczyków. Obawiając się, że Spartanie spróbują ponownie podjąć w Atenach interwencję na rzecz frakcji oligarchicznej występującej przeciw reformom Klejstenesa, Ateńczycy wysłali w roku 507 p.n.e. posłów z misją zawarcia obronnego sojuszu z królem Persji, Dariuszem I. Monarchia perska była w owym czasie najbogatszym, największym i najpotężniejszym militarnie państwem starożytnego świata. Ateńscy posłowie spotkali się z przedstawicielem perskiego władcy w Sardes, stolicy perskiej satrapii i zarazem najważniejszym ośrodku administracyjnym zachodniej Anatolii. Kiedy przedstawiciel króla wysłuchał ich prośby o sojusz mający wspomóc Ateńczyków w konflikcie ze Spartanami, zapytał ich, "co są za jedni i z jakiej ziemi przychodzą szukać przymierza z Persami".1) z perspektywy perskiej ateńska polis była tak mało znacząca, że przedstawiciel króla nigdy o niej nie słyszał. A jednak w ciągu życia następnych dwóch pokoleń ta właśnie polis stanie na czele tego, co historycy nazywają dziś ateńskim imperium. Przekształcenie się Aten z małego, niewiele znaczącego państewka w potęgę o międzynarodowym znaczeniu nastąpiło gwałtownie i bardzo szybko; przypadło na czasy wojen wyznaczających początek okresu klasycznego, którym to mianem określa się dziś epokę greckich dziejów rozpoczynającą się około roku 500 p.n.e. i trwającą do śmierci Aleksandra Wielkiego w 323 roku p.n.e.
