Odpowiedź :
Położenie danego punktu na powierzchni Ziemi określa się za pomocą współrzędnych geograficznych - szerokości i długości geograficznej. Obliczanie wartości współrzędnych geograficznych umożliwiają południki i równoleżniki. Obie współrzędne - szerokość i długość geograficzna są kątami i wyrażamy je w mierze kątowej - w stopniach, minutach i sekundach.
Szerokość geograficzna jest kątem zawartym między płaszczyzną równika a promieniem Ziemi przechodzącym przez dany punkt na jej powierzchni. Na północ od równika liczy się szerokość geograficzną północną, a na południe - południową. Wartość kąta szerokości geograficznej wynosi od 00 na równiku do 900 na biegunie. Oznaczamy ją jako N - północną i S - południową.
Długość geograficzna jest kątem zawartym między półpłaszczyznami południka początkowego (00) i południka przechodzącego przez określony punkt na powierzchni Ziemi. Południk początkowy przechodzi przez główny teleskop w obserwatorium astronomicznym w Greenwich w Londynie. Określa się względem niego długość geograficzną. Południk 00 ustalony został uchwałą Międzynarodowej Unii Geograficznej w 1911 roku.
Na zachód od południka początkowego, czyli zerowego, liczy się długość geograficzną zachodnią W, na wschód - wschodnią E. Kąt długości geograficznej wynosi od 00 do 1800.
Szerokość i długość geograficzna są w bezpośrednim związku ze zjawiskami astronomicznymi. Od szerokości geograficznej zależy kąt padania promieni słonecznych, a więc i inne zjawiska z tym związane; z długością geograficzną wiąże się zmiana czasu lokalnego.
Za pomocą południków i równoleżników określamy jednoznacznie położenie danego punktu na Ziemi, możemy także obliczać rozciągłość równoleżnikową i rozciągłość południkową.
Różnica szerokości geograficznej skrajnych punktów obszaru to rozciągłość południkowa, a różnica długości geograficznej skrajnie położonych punktów - rozciągłość równoleżnikowa.
Obliczanie szerokości geograficznej na podstawie wysokości Słońca nad horyzontem dla półkuli północnej i południowej w dniach przesileń i równonocy:
• Dla półkuli północnej (dla obszarów położonych między 23°27’ a 66°33’ szerokości geograficznej północnej):
21 III, 23 IX φ = 90° - h
22 VI φ = 90° - h + 23°27’
22 XII φ = 90° - h - 23°27’
• Dla półkuli południowej (dla obszarów położonych między 23°27’ a 66°33’ szerokości geograficznej południowej):
21 III, 23 IX φ = 90° - h
22 VI φ = 90° - h - 23°27’
22 XII φ = 90° - h + 23°27’
φ - szerokość geograficzna h - wysokość Słońca nad horyzontem w momencie górowania
W innych dniach należy przy pomocy gnomonu określić kąt padania promieni słonecznych i wstawić do wzoru zamiast 23°27’.
Szerokość geograficzna jest kątem zawartym między płaszczyzną równika a promieniem Ziemi przechodzącym przez dany punkt na jej powierzchni. Na północ od równika liczy się szerokość geograficzną północną, a na południe - południową. Wartość kąta szerokości geograficznej wynosi od 00 na równiku do 900 na biegunie. Oznaczamy ją jako N - północną i S - południową.
Długość geograficzna jest kątem zawartym między półpłaszczyznami południka początkowego (00) i południka przechodzącego przez określony punkt na powierzchni Ziemi. Południk początkowy przechodzi przez główny teleskop w obserwatorium astronomicznym w Greenwich w Londynie. Określa się względem niego długość geograficzną. Południk 00 ustalony został uchwałą Międzynarodowej Unii Geograficznej w 1911 roku.
Na zachód od południka początkowego, czyli zerowego, liczy się długość geograficzną zachodnią W, na wschód - wschodnią E. Kąt długości geograficznej wynosi od 00 do 1800.
Szerokość i długość geograficzna są w bezpośrednim związku ze zjawiskami astronomicznymi. Od szerokości geograficznej zależy kąt padania promieni słonecznych, a więc i inne zjawiska z tym związane; z długością geograficzną wiąże się zmiana czasu lokalnego.
Za pomocą południków i równoleżników określamy jednoznacznie położenie danego punktu na Ziemi, możemy także obliczać rozciągłość równoleżnikową i rozciągłość południkową.
Różnica szerokości geograficznej skrajnych punktów obszaru to rozciągłość południkowa, a różnica długości geograficznej skrajnie położonych punktów - rozciągłość równoleżnikowa.
Obliczanie szerokości geograficznej na podstawie wysokości Słońca nad horyzontem dla półkuli północnej i południowej w dniach przesileń i równonocy:
• Dla półkuli północnej (dla obszarów położonych między 23°27’ a 66°33’ szerokości geograficznej północnej):
21 III, 23 IX φ = 90° - h
22 VI φ = 90° - h + 23°27’
22 XII φ = 90° - h - 23°27’
• Dla półkuli południowej (dla obszarów położonych między 23°27’ a 66°33’ szerokości geograficznej południowej):
21 III, 23 IX φ = 90° - h
22 VI φ = 90° - h - 23°27’
22 XII φ = 90° - h + 23°27’
φ - szerokość geograficzna h - wysokość Słońca nad horyzontem w momencie górowania
W innych dniach należy przy pomocy gnomonu określić kąt padania promieni słonecznych i wstawić do wzoru zamiast 23°27’.