rola kościoła:wszelkie przejawy życia, nie tylko kulturalnego są powiązane z religią (filozofia, architektura, nauka, historiografia, pasowanie na rycerza, itp.);do rozwoju kultury przyczyniają się zakony, szczególnie zaś powstałe w XIII w. zakony żebrzące (dominikanie i franciszkanie), których zadaniem nie jest kontemplacja (jak benedyktyni), a aktywne duszpasterstwo wśród wiernych.