Izabela Czartoryska
zainicjowała otwarcie pierwszego polskiego muzeum w Puławach (w świątyni Sybilli), które działa do dziś jako Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
Dzieła
* Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów (1805),
* Pielgrzym w Dobromilu, czyli nauki wiejskie (ok. 1818, pierwsze znane wyd. 1819).
* Dyliżansem przez Śląsk Dziennik podróży do Cieplic w roku 1816 (1968)
Jana Zamoyski
W 1580 r. założył miasto Zamość
utworzył Ordynację Zamojską,
ufundował Akademię Zamojską
Edward Raczyński
Opracował memoriał w sprawie używania języka polskiego
prowadził wykopaliska w starożytnej Troi. Dziennik z jego podróży miał znaczącą wartość krajoznawczą
był propagatorem oświaty higienicznej w Wielkopolsce
współfinansował założenie pierwszego wodociągu w Poznaniu
Był autorem i wydawcą dzieł historycznych i źródłowych
Założył szkołę rolniczą w Jeżewie
Wspierał finansowo pisarzy i uczonych, m.in. Adama Mickiewicza
był autorem koncepcji budowy tzw. Złotej Kaplicy w Katedrze Poznańskiej, do której sfinansował posągi Mieszka I i Bolesława Chrobrego
