Z początkiem XIX wieku zaczyna się nowy okres w dziejach rozwoju nauk. Niektóre z nich sięgają początkami starożytności, głównie greckiej. W nowy etap rozwoju weszły w okresie Odrodzenia, miały kilku wybitnych przedstawicieli i wiele wybitnych osiągnięć w czasach Oświecenie, ale o właściwym systematycznym ich rozwoju można mówić dopiero w XIX wieku. Stało się tak dzięki temu, że popierała je burżuazja, widząc w nich jeden ze środków walki z ideologią feudalną i konserwatywną, a zarazem czynnik, za pomocą którego chciano zbudować nowy światopogląd, oparty na prawach natury i rozumie. Dopiero w atmosferze wolnej od dawnych przesądów i w walce z nimi możliwy był rozwój nauki. Poparcie dla rozwoju nauk dyktowały również względy praktyczne, choć między nauką tzw. czystą a techniką związek był jeszcze słaby. Wielu wynalazców nie miało często przygotowania teoretycznego, wielu zaś wybitnych przyrodników nie troszczyło się o zastosowanie praktyczne swoich zdobyczy naukowych.
Dynamiczny rozwój wielu nauk przyrodniczych stał się jednak możliwy w XIX w. także dlatego, że zaczęły się one coraz bardziej opierać na obserwacji i eksperymencie.
