Odpowiedź :
Organelle,
1) stałe lub przejściowo pojawiające się twory, występujące w komórce pierwotniaka, odpowiadające czynnościowo przeznaczeniu narządów u organizmów wyższych.
Do stałych organelli należą cytostom i perystom, pobierające pokarm, wodniczki odżywcze, odpowiadające narządom trawiennym, rzęski, będące organellami ruchu. Do organelli czasowych (przejściowych) należą np. nibynóżki.
2) organelle komórkowe (występujące w komórkach roślinnych i zwierzęcych), wyspecjalizowane wytwory protoplastu, zawieszone w cytoplazmie komórki, pełniące w komórce określone funkcje. Do najważniejszych organelli komórkowych należą:
- Jądro komórkowe, najważniejsze z organelli komórkowych występująca w komórkach organizmów jądrowych (Eukarionty), odgrywająca decydującą rolę w przekazywaniu cech dziedzicznych i przebiegu przemiany materii.
Jądro otoczone jest podwójną błoną jądrową, zaopatrzoną w pory zapewniające kontakt z treścią komórki, w środku jądro komórkowe wypełnione jest nukleoplazmą (karioplazmą), w której wyróżnić można chromatynę, będącą siedliskiem informacji genetycznej (kwasy nukleinowe), jąderko i sok jądrowy (kariolimfa).Główne procesy zachodzące w jądrze komórkowym to samopowielanie DNA (replikacja DNA) zawartego w chromatynie oraz przekazywanie informacji genetycznej na RNA (transkrypcja).Jąderko jest miejscem syntezy RNA rybosomowego, składa się z odcinka DNA kodującego syntezę rRNA oraz zRNA i białka, nie jest otoczone żadną błoną.
Podstawowym składnikiem silnie uwodnionej kariolimfy wypełniającej przestrzenie między strukturami jądra są białka, szczególnie enzymy związane z funkcjami jądra.
Mitoza
Mejoza
W okresie podziału jądra (mitoza, mejoza) wskutek spiralizacji nici chromatynowych widoczne stają się chromosomy, natomiast błona jądrowa i jąderko zanikają.
- Mitochondria, organelle komórkowe wyspecjalizowane w przemianach tlenowych (fosforylacja oksydatywna, łańcuch oddechowy). Mają kształt kulisty lub podłużny, wymiary do 7 milimikronów, otoczone są dwiema błonami, z których wewnętrzna tworzy głębokie uwypuklenia do wnętrza, zwane grzebieniami. Wypełnione są bezpostaciową substancją zwaną matrix mitochondrialna (tu zachodzi cykl Krebsa).
Mitochondria zawierają własny DNA mitochondrialny (kwasy nukleinowe), który podlega niezależnemu dziedziczeniu (dziedziczenie cytoplazmatyczne), mają zdolność do biosyntezy białek i samopomnażania się.
Pełnią zasadniczą rolę w procesach oddychania komórkowego. Wg współczesnej teorii mitochondria pochodzą od jednokomórkowych organizmów bezjądrowych (bezjądrowe), które w dawnych ewolucyjnie czasach wniknęły do komórek organizmów jądrowych (eukarionty), wchodząc z nimi w symbiozę.
- Golgiego aparat, układ Golgiego, jeden ze składników cytoplazmy występujący we wszystkich komórkach zawierających jądro (eukariotycznych), z wyjątkiem dojrzałych plemników i krwinek czerwonych. Ma postać błoniastych struktur (struktury Golgiego), od których oddzielają się małe pęcherzyki lub wakuole wypełnione produktami komórkowymi, zlokalizowanych zwykle w pobliżu jądra komórki. Aparat Golgiego gromadzi produkty białkowe przed wydzieleniem na zewnątrz komórki.
W komórkach zwierzęcych w aparacie Golgiego zachodzi kondensacja produktów syntezy cząsteczek białkowo-cukrowych przebiegającej w retikulum endoplazmatycznym. W komórkach roślinnych aparat Golgiego uczestniczy w tworzeniu niektórych węglowodanów, np. celulozy, służących do budowy ścian komórkowych. Układ ten został odkryty 1898 przez C. Golgiego.
- Rybosomy, drobne ciałka o średnicy 0,01-0,025 µm występujące w komórkach roślin i zwierząt, zbudowane z białka i kwasu rybonukleinowego (RNA). Rybosomy rozmieszczone są w jądrze komórkowym (głównie w jąderku), mitochondriach, chloroplastach i cytoplazmie. Ułożone na zewnętrznej powierzchni retikulum endoplazmatycznego tworzą tzw. retikulum granularne.
Rybosomy biorą udział w biosyntezie białek, dlatego szczególnie licznie występują w młodych, silnie rosnących komórkach. Nazwę swą zawdzięczają wysokiej zawartości kwasu rybonukleinowego.
- Plastydy, organelle komórkowe występujące wyłącznie w komórkach roślinnych. Plastydy dzielą się na zielone chloroplasty, żółte lub pomarańczowe chromoplasty i bezbarwne leukoplasty. Rozwijają się z proplastydów - małych (średnica ok. 1 milimikrona), bezbarwnych ciałek zlokalizowanych w tkankach twórczych i powielających się przez podział.
Plastydy są otoczone podwójną błoną elementarną, przy czym wewnętrzna tworzy uwypuklenia do wnętrza komórki. Wewnątrz plastydów znajduje się zbudowana z białek stroma (matrix), zawierająca DNA i rybosomy. Każdy rodzaj plastydów spełnia inne zadania w komórce, istnieje też możliwość przechodzenia jednych plastydów w drugie.Chloroplasty, dzięki zawartości zielonych barwników chlorofilowych (chlorofil), niezbędnych w procesie fotosyntezy, odgrywają zasadniczą rolę w procesie asymilacji, nadają zielone zabarwienie nadziemnym częściom roślin, zawierają także pewną ilość karotenoidów.
W chromoplastach znajdują się barwne karoteny i ksantofile, nadające pomarańczowe lub żółte zabarwienie m.in. kwiatom, owocom (pomidor, papryka), korzeniom (marchew), mogą powstawać z chloroplastów, np. w dojrzewających owocach i starzejących się jesienią liściach.
Leukoplasty występują najliczniej w tkankach, do których nie dociera światło (wewnętrzne części pędów, organy podziemne), biorą udział w tworzeniu skrobi zapasowej, a także magazynują substancje białkowe i tłuszcze.
1) stałe lub przejściowo pojawiające się twory, występujące w komórce pierwotniaka, odpowiadające czynnościowo przeznaczeniu narządów u organizmów wyższych.
Do stałych organelli należą cytostom i perystom, pobierające pokarm, wodniczki odżywcze, odpowiadające narządom trawiennym, rzęski, będące organellami ruchu. Do organelli czasowych (przejściowych) należą np. nibynóżki.
2) organelle komórkowe (występujące w komórkach roślinnych i zwierzęcych), wyspecjalizowane wytwory protoplastu, zawieszone w cytoplazmie komórki, pełniące w komórce określone funkcje. Do najważniejszych organelli komórkowych należą:
- Jądro komórkowe, najważniejsze z organelli komórkowych występująca w komórkach organizmów jądrowych (Eukarionty), odgrywająca decydującą rolę w przekazywaniu cech dziedzicznych i przebiegu przemiany materii.
Jądro otoczone jest podwójną błoną jądrową, zaopatrzoną w pory zapewniające kontakt z treścią komórki, w środku jądro komórkowe wypełnione jest nukleoplazmą (karioplazmą), w której wyróżnić można chromatynę, będącą siedliskiem informacji genetycznej (kwasy nukleinowe), jąderko i sok jądrowy (kariolimfa).Główne procesy zachodzące w jądrze komórkowym to samopowielanie DNA (replikacja DNA) zawartego w chromatynie oraz przekazywanie informacji genetycznej na RNA (transkrypcja).Jąderko jest miejscem syntezy RNA rybosomowego, składa się z odcinka DNA kodującego syntezę rRNA oraz zRNA i białka, nie jest otoczone żadną błoną.
Podstawowym składnikiem silnie uwodnionej kariolimfy wypełniającej przestrzenie między strukturami jądra są białka, szczególnie enzymy związane z funkcjami jądra.
Mitoza
Mejoza
W okresie podziału jądra (mitoza, mejoza) wskutek spiralizacji nici chromatynowych widoczne stają się chromosomy, natomiast błona jądrowa i jąderko zanikają.
- Mitochondria, organelle komórkowe wyspecjalizowane w przemianach tlenowych (fosforylacja oksydatywna, łańcuch oddechowy). Mają kształt kulisty lub podłużny, wymiary do 7 milimikronów, otoczone są dwiema błonami, z których wewnętrzna tworzy głębokie uwypuklenia do wnętrza, zwane grzebieniami. Wypełnione są bezpostaciową substancją zwaną matrix mitochondrialna (tu zachodzi cykl Krebsa).
Mitochondria zawierają własny DNA mitochondrialny (kwasy nukleinowe), który podlega niezależnemu dziedziczeniu (dziedziczenie cytoplazmatyczne), mają zdolność do biosyntezy białek i samopomnażania się.
Pełnią zasadniczą rolę w procesach oddychania komórkowego. Wg współczesnej teorii mitochondria pochodzą od jednokomórkowych organizmów bezjądrowych (bezjądrowe), które w dawnych ewolucyjnie czasach wniknęły do komórek organizmów jądrowych (eukarionty), wchodząc z nimi w symbiozę.
- Golgiego aparat, układ Golgiego, jeden ze składników cytoplazmy występujący we wszystkich komórkach zawierających jądro (eukariotycznych), z wyjątkiem dojrzałych plemników i krwinek czerwonych. Ma postać błoniastych struktur (struktury Golgiego), od których oddzielają się małe pęcherzyki lub wakuole wypełnione produktami komórkowymi, zlokalizowanych zwykle w pobliżu jądra komórki. Aparat Golgiego gromadzi produkty białkowe przed wydzieleniem na zewnątrz komórki.
W komórkach zwierzęcych w aparacie Golgiego zachodzi kondensacja produktów syntezy cząsteczek białkowo-cukrowych przebiegającej w retikulum endoplazmatycznym. W komórkach roślinnych aparat Golgiego uczestniczy w tworzeniu niektórych węglowodanów, np. celulozy, służących do budowy ścian komórkowych. Układ ten został odkryty 1898 przez C. Golgiego.
- Rybosomy, drobne ciałka o średnicy 0,01-0,025 µm występujące w komórkach roślin i zwierząt, zbudowane z białka i kwasu rybonukleinowego (RNA). Rybosomy rozmieszczone są w jądrze komórkowym (głównie w jąderku), mitochondriach, chloroplastach i cytoplazmie. Ułożone na zewnętrznej powierzchni retikulum endoplazmatycznego tworzą tzw. retikulum granularne.
Rybosomy biorą udział w biosyntezie białek, dlatego szczególnie licznie występują w młodych, silnie rosnących komórkach. Nazwę swą zawdzięczają wysokiej zawartości kwasu rybonukleinowego.
- Plastydy, organelle komórkowe występujące wyłącznie w komórkach roślinnych. Plastydy dzielą się na zielone chloroplasty, żółte lub pomarańczowe chromoplasty i bezbarwne leukoplasty. Rozwijają się z proplastydów - małych (średnica ok. 1 milimikrona), bezbarwnych ciałek zlokalizowanych w tkankach twórczych i powielających się przez podział.
Plastydy są otoczone podwójną błoną elementarną, przy czym wewnętrzna tworzy uwypuklenia do wnętrza komórki. Wewnątrz plastydów znajduje się zbudowana z białek stroma (matrix), zawierająca DNA i rybosomy. Każdy rodzaj plastydów spełnia inne zadania w komórce, istnieje też możliwość przechodzenia jednych plastydów w drugie.Chloroplasty, dzięki zawartości zielonych barwników chlorofilowych (chlorofil), niezbędnych w procesie fotosyntezy, odgrywają zasadniczą rolę w procesie asymilacji, nadają zielone zabarwienie nadziemnym częściom roślin, zawierają także pewną ilość karotenoidów.
W chromoplastach znajdują się barwne karoteny i ksantofile, nadające pomarańczowe lub żółte zabarwienie m.in. kwiatom, owocom (pomidor, papryka), korzeniom (marchew), mogą powstawać z chloroplastów, np. w dojrzewających owocach i starzejących się jesienią liściach.
Leukoplasty występują najliczniej w tkankach, do których nie dociera światło (wewnętrzne części pędów, organy podziemne), biorą udział w tworzeniu skrobi zapasowej, a także magazynują substancje białkowe i tłuszcze.