Odpowiedź :
Adam Mickiewicz, „Romantyczność"
Ballada z cyklu „Ballady i romanse" Adama Mickiewicza. Wydanie tomiku w 1822 roku jest uważane za symboliczną datę rozpoczęcia epoki romantycznej w Polsce. Bohaterką ballady jest Karusia, dziewczyna, która przed dwoma laty straciła ukochanego. Dziewczyna widzi ducha zmarłego chłopaka, ale nie wszyscy jej wierzą. Podczas jednej z wizji dochodzi do konfrontacji starca, który ufa przede wszystkim nauce oraz narratorem, który kieruje się uczuciami i nie wyklucza istnienia życia pozaziemskiego.
a) Ludzie podchodzą do wizji Karusi w dwojaki sposób. Z jej wypowiedzi wynika, że niektórzy śmieją się z niej („Płaczę, a oni szydzą") i nie rozumieją, co przeżywa. Prosty lud natomiast wierzy, że dziewczyna widzi ducha swojego ukochanego. Podczas wizji Karusi gromada modli się za duszę Jaśka. „Tu jego dusza być musi", stwierdzają ludzie.
b) Bohater nazywany Starcem jest sceptycznie nastawiony do wierzeń prostego ludu. Wierzy on przede wszystkim w rzeczy materialne, takie, które może zobaczyć, dotknąć i zbadać. Świat duchowy, niemożliwy do zaobserwowania, uważa za wytwór ludzkiej wyobraźni. Wierzenia prostego ludu są dla niego głupie i śmieszne. Jego zachowanie przypomina postawę klasyków, ludzi z epoki oświeceniowej, którzy drwili z filozofii romantycznej. Wiek oświecenia, nazywany epoką rozumu, charakteryzował się rozwojem nauki i techniki, ludzie skupili się na edukacji i wykształceniu, zaniedbując przy tym swój rozwój duchowy.
c) Narrator przeciwstawia się Starcowi i broni Karusi. Mówi z przekonaniem: „Czucie i wiara silniej mówi do mnie,/ Niż mędrca szkiełko i oko". Widzenia Karusi nie mogą być kłamstwem, dziewczyna wierzy w nie tylko dlatego, że je odczuwa. Argumenty Starca nie przekonują narratora, bo nie dotyczą prawdziwego życia, życia duchowego. Narrator radzi Starcowi: „Miej serce i patrzaj w serce!", gdyż tylko w ten sposób można naprawdę poznać otaczający człowieka świat. Postawa narratora sugeruje, że może on wyrażać poglądy samego autora ballady. Adam Mickiewicz przedstawia swój program artystyczny i założenia nowego prądu w kulturze i sztuce. Pod postacią narratora staje naprzeciw klasykom (Starcowi) i przekonuje, że ich przekonania były mylne.