XD - chromosom X z genem dominującym
Xd - chromosom X z genem recesywnym daltonizmu
Y - chromosom Y
Kobieta nosicielka będzie więc miała genotyp: XDXd
Mężczyzna daltonista będzie miał genotyp: XdY
Pamiętając, że każdy z rodziców przekazuje jedną kopię genu dzieciom, rozrysowujemy krzyżówkę genetyczną (w załączniku).
Potomstwo jakie może powstać z takich rodziców to:
Ogółem istnieje 50% szans, że potomstwo matki nosicielki i mężczyzny daltonisty będzie chore.
Dziedziczenie chorób sprzężonych z płcią na przykładzie daltonizmu
Daltonizm to choroba polegająca na zaburzeniu widzenia barw. Geny odpowiedzialne za rozróżnianie barw zlokalizowane są na chromosomie X.
Chromosom X to chromosom płci. Gamety kobiet zawierają wyłącznie chromosomy X, a gamety męskie mogą zawierać chromosom X lub Y.
Daltonizm jest to wada wrodzona uwarunkowana genetycznie. Jest dziedziczona w sposób recesywny i ze względu na wspomnianą lokalizację genów związanych z widzeniem kolorów jest chorobą sprzężona z płcią.
Warto przypomnieć, że mężczyźni posiadają tylko jeden chromosom X (i dodatkowo chromosom Y), a kobiety posiadają 2 chromosomy X.
Biorąc pod uwagę, więc możliwe allele:
Mężczyzna posiadający jeden chromosom z genem recesywnym daltonizmu (Xd) i chromosom Y będzie chory (XdY).
Natomiast kobieta, która posiada jeden prawidłowy chromosom i jeden chromosom z allelem recesywnym będzie nosicielką (XDXd).
Żeby kobieta była chora na daltonizm oba jej chromosomy X musiałyby zawierać gen recesywny daltonizmu (XdXd).
Kiedy ustalimy genotypy rodziców możemy w takim przypadku użyć modelu dziedziczenia Mendla, który zakłada, że każdy z rodziców przekazuje potomstwu tylko jedną kopię genu i rozpisywać krzyżówkę genetyczną.
