1. Mama i tata to heterozygoty o ciemnych włosach. Czy istnieje prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z jasnymi włosami?

2. Mama choruje na mukowiscydozę, tata to zdrowy heterozygota. Czy ich dzieci mogą urodzić się chore?

Trzeba krzyzowke oraz procentowe szanse.


Odpowiedź :

1. Ciemne włosy dominują nad jasnymi, dlatego też osoba z ciemnymi włosami może mieć genotyp: AA lub Aa.

Rodzice to heterozygoty, więc ich genotypy to: Aa.

Krzyżówka rozrysowana w załączniku.

Szansa urodzenia dziecka z jasnymi włosami to 25%.

2. Mukowiscydoza jest chorobą recesywną autosomalną, czyli dziedziczoną bez związku z płcią.

Osoba chora musi mieć genotyp: xx.

Mama choruje na mukowiscydozę, więc jej genotyp to:  xx.

Ojciec jest zdrową heterozygotą, więc jego genotyp to: Xx.

Krzyżówka rozrysowana w załączniku.

Szansa, że dziecko urodzi się chore to 50%. 50% szansy jest również na to, że dziecko urodzi się zdrową heterozygotą, czyli nosicielem.

Model dziedziczenia Mendla

Dziedziczenie autosomalne, czyli genów niesprzężonych z płcią, można  prosto wytłumaczyć w oparciu o model Mendla, a możliwe genotypy i fenotypy potomstwa obliczyć na podstawie tzw. krzyżówki genetycznej.

Każdy osobnik ma 2 kopie danego genu, a każdy gen może mieć 2 różne wersje (allele):

  • allel może być dominujący - oznaczany wielką literą
  • allel może być też recesywny - oznaczany małą literą alfabetu.

Rodzic przekazuje potomstwu tylko jedną kopię genu. W taki sposób powstaje u nowego osobnika nowy zestaw alleli danego genu: jedna kopia od matki i jedna kopia pochodząca od ojca.

W przypadku omawianego w zadaniu koloru włosów, ciemna barwa włosów przekazywana jest przez gen dominujący, jasna przez gen recesywny.

Dla przykładu:

  •       rodzice AA i aa; potomstwo Aa Aa Aa Aa,
  •       rodzice Aa i AA;  potomstwo: AA, AA, aA, aA
  •       rodzice Aa i Aa; potomstwo: AA, aA, Aa i aa.
Zobacz obrazek Elkonek