Konflikt dwóch warstw społecznych
Według Wyspiańskiego warunkiem podjęcia wspólnej akcji, która przywróci Polakom niepodległość jest dojrzenie do tego i współpraca dwóch warstw społecznych - chłopów oraz inteligencji. Każda z tych grup ma swoje silne i słabe strony, dlatego wyłącznie razem mogą wywalczyć Polsce wolność.
Chłopi w Weselu
Autor dramatu stara się rozprawić z powszechną wśród inteligencji ludomanią - romantycznym, ale jednocześnie infantylizującym chłopów i krzywdzącym obrazem życia na wsi. Przedstawia zalety mieszkańców wsi, takie jak:
Z drugiej strony wskazuje także ich ciemne strony:
Wyspiański uważa, że chłopi podobnie jak inteligencja nie dojrzeli jeszcze do wspólnej walki o ojczyznę. Symbolem dawnych zatargów z wyższymi warstwami społecznymi jest postać Dziada przypominająca o kładącym się cieniem na relacjach między chłopami i inteligencją wspomnieniu rabacji galicyjskiej.
