„Bogurodzica“ jest najstarszą z pieśni religijnych i powstała ok. XIII w., natomiast „Lament świętokrzyski“ pochodzi z XV w.
Pieśń ma formę modlitwy zbiorowej, a jej adresatem jest Matka Boska-Maryja (ostatecznym adresatem jest Chrystus). Najpierw wierni zwracają się z modlitwą do Matki Bożej z prośbą o wstawienie się za nich u Syna, jako wybrana przez Boga, aby pozyskała Jego przychylność dla ludzi.
Nastepnie kierują prośbę do Jezusa poprzez osobę św. Jana Chrzciciela, aby ten wyjednał dla ludzi łaski, o które proszą.
W pieśni następuje przypomnienie poświęcenia Jezusa dla ludzi i jednocześnie nadzieja dla nich na życie wieczne i zmartwychwstanie.
Utwór kończy kolejna prośba skierowana do Maryi, o to by wsparła modlitwy wiernych i wyprosiła potrzebne łaski jak zdrowie, spokój, dobrobyt na ziemi, a po śmierci życie wieczne w otoczeniu aniołów i z przychylnością Boga.
„Bogurodzica“ jest piesnią odwołującą się do ikonograficznego motywu deesis , czyli jednoczesnego ukazania postaci Maryi i Jana Chrzciciela, jako pośredników w modlitwie do Chrystusa.
„Lament świętokrzyski“ natomiast ma formę monologu lirycznego stojącej pod krzyżem Matki Boskiej Maryi, rozpaczającej po śmierci Chrystusa. Jest Ona przedstawiona jako zwykła śmiertelniczka, matka cierpiąca po stracie syna. Przywołuje więc motyw Mater Dolorosa czyli matki cierpiącej, stojącej pod krzyżem.
Najpierw zwraca sie do wszystkich ludzi, aby wysłuchali jej żalów. Jest Ona bowiem świadkiem cierpienia i męki Jezusa i ubolewa nad tym, że nie może mu pomóc.Zwraca się do swego syna, by ten podzielił się z nią swiom bólem i ranami. Robi wyrzuty Archaniołowi Gabrielowi, czując się przez niego oszukaną, gdyż obiecywał jej miłość i szczęście , a ona teraz cierpi. Jej syn umiera, a ona nie może mu pomóc. Jej ból jest tak wielki, że czuje jakby umierała wraz z nim. Na koniec Maryja zwraca się do wszystkich matek, życząc im, by nigdy nie musiały cierpieć z powodu utraty swych dzieci. Prosi też Boga, by zaoszczędził im cierpienia, jakie stało się jej udziałem. Utwór kończy się wyznaniem Maryi, że nie będzie mieć innego syna poza Jezusem i że nigdy nie odnajdzie pocieszenia.
Oba utwoty sa przykładem liryki bezpośredniej.
