Podstawową cechą sarmatyzmu była niechęć do cudzoziemszczyzny i przywiązanie do tradycji:
- sarmatyzm to system wartości i styl życia
- koncepcja sarmackiego pochodzenia narodziła się w XVI w. (Sarmaci- starożytny lud zamieszkujący tereny Rzeczypospolitej)
- podstawą ideologii był kult przywilejów stanowych(szlacheckich)- wolność, równość
- wojny z Turcją(XVII w.) zrodziły w szlachcie przekonanie o posłannictwie Polski jako wybranej przez Boga do spełnienia misji w tym rejonie Europy(niesienie chrześcijaństwa)
- potwierdzeniem tego wybrania były, wyjątkowe w Europie, wolności polityczne szlachty polskiej
- niechęć do cudzoziemców wzrosła w II połowie XVII wieku(po potopie szwedzkim), gdy uznano, że skutki wojen zagroziły sarmackiemu systemowi wartości=> te zachowania wywoływały objawy KSENOFOBII(wrogość wobec wszystkiego co obce)
- sarmacki ideał życia związany był z wsią, dworem szlacheckim(rodowym gniazdem), parafią
W skrócie:
złota wolność,
wierność tradycji,
religijność,
duma,
odwaga,
waleczność,
poczucie odrębności,
wyższości wobec innych klas,
za to wewnątrz – absolutna równość szlachty.
