PLIS NA TERAZ, DAJE NAJ
Wyjaśnia znaczenie terminów:
sanacja;
endecja
plebiscyt
„cud nad Wisłą”,
Orlęta lwowskie;
system parlamentarny,
konstytucja
partyjniactwo
Kresy Wschodnie
KOP
Tymczasowy Naczelnik Państwa
powstanie
powstania śląskie
Wolne Miasto Gdańsk
Koncepcja inkorporacyjna
koncepcja federacyjna


Odpowiedź :

Wyjaśnienie pojęć:

sanacja - w Polsce międzywojennej oznaczała okres władzy, jak i samą władzę zwolenników Józefa Piłsudskiego. Wyraz oznacza też  uzdrowienie, czy naprawę jakiejś dziedziny życia

endecja - to inaczej Narodowa Demokracja, czyli polski ruch narodowo - nacjonalistyczny, który powstał pod koniec XIX wieku. Główną jego postacią był Roman Dmowski

plebiscyt - referendum powszechne, głosowanie ludności dot. wypowiedzenia się w kwestii przyłączenia terytorium do jakiegoś państwa lub powstania państwa niezależnego

"cud nad Wisłą" - inaczej Bitwa warszawska z 1920 r. pomiędzy Armią Czerwoną a Wojskiem Polskim, zakończona zwycięstwem Polaków. Stanowiła przełom, bo uratowała Polskę  i Europę przez bolszewizmem

Orlęta Lwowskie - potoczne określenie młodych Polaków, którzy bronili polskiego Lwowa w latach 1918-1920  w czasie wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej.

system parlamentarny - polega na tym, że parlament  pełni funkcję ustawodawczą i ma prawo kontrolować rząd. Głowa państwa zaś ma prawo do powoływania rządu i nie odpowiada politycznie przed rządem za swoje decyzje. Funkcje szefa rządu i  głowy państwa są rozdzielone

konstytucja - ustawa zasadnicza, czyli akt prawny o najwyższej mocy w państwie

partyjniactwo - lekceważenie interesu państwa, czy obywateli dla zysków partii lub jej członków

Kresy Wschodnie - dawne wschodnie tereny przygraniczne Polski z czasów okresu międzywojennego i wcześniejszego. Teraz to fragmenty ziem należących do Litwy, Ukrainy i Białorusi

KOP - Korpus Ochrony Pogranicza, czyli organizacja wojskowa powstała w 1924 r. mająca za cel ochronę wschodniej granicy Polski przed oddziałami służb sowieckich

Tymczasowy Naczelnik Państwa - 22 listopada 1918 r. Józef Piłsudski  został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa, który sprawował najwyższą władzę w Polsce

powstanie - zbrojne wystąpienie ludu przeciwko władzy lub okupantowi

powstania śląskie - w latach 1919-1921 trzy kolejne wystąpienia zbrojne na Górnym Śląsku między ludnością polską a niemiecką

Wolne Miasto Gdańsk - istniało w okresie międzywojennym. Było to miasto - państwo ustanowione przez Ligę Narodów

koncepcja inkorporacyjna - koncepcja autorstwa Romana Dmowskiego polegająca na tym, że po I wojnie światowej ziemie zostaną wcielone do Polski a ludność o pochodzeniu niepolskim zostanie zasymilowana tak, by państwo było jednolite narodowościowo

koncepcja federacyjna - prezentowana przez Józefa Piłsudskiego idea, zakładająca powstanie związku państwa Środkowej Europy zdolnych wspólnie przeciwstawić się Rosji