Funkcją przypowieści jest przekazanie konkretnej nauki czy pochwała określonych wartości. W cz. III Dziadów ks. Piotr, w sc. VIII opowiedział dwie przypowieści, z których płynęła konkretna nauka i przestroga. Pierwszą o ocalonym zbójcy, opowiedział po śmierci Doktora. Podróżnicy nocowali pod murek, który się zawalił. Przeżył tylko zbójca, ostrzeżony przez Anioła. Jednak okazało się, że ocalał tylko dlatego, że Bóg przewidział dla niego znacznie gorszy koniec. Przypowieść ta była ostrzeżeniem dla Senatora i Bajkowa, którzy nie zginęli jak Doktor, ale kara Boska ich nie ominie.
Ks. Piotr opowiedział też przypowieść o rzymskim wodzu, który podbił wrogą armię i zachował przy życiu tylko króla, hetmanów, pułkowników i starostów. Strażnik, który ich pilnował, powiedział im, co ich spotka - wódz zamierza oprowadzać swoich dostojnych jeńców na łańcuchu po Rzymie, jako świadectwo swojej potęgi i chwały. Potem czeka ich ciężkie więzienie i dożywotnia niewola. Jednak pyszny król nie wierzył prostemu żołnierzowi. Przypowieść opowiedziana przez księdza była ostrzeżeniem dla Nowosilcowa, że nawet najmożniejszych tego świata, może czekać zmiana losu, klęska i upadek.
