Przeszłość może mieć znaczący wpływ na funkcjonowanie jednostki i narodu.
Modernistyczni autorzy tworzyli w specyficznym okresie, schyłku wieku, stąd w ich dziełach widoczne było skupienie się na zderzeniu przeszłości z przyszłością.
W Polsce dominowało przekonanie o konieczności pamięci o naszej przeszłości. W okresie zaborów jednostki musiały zmagać się z próbami odebrania im ich historii, a naród w ukryciu dbać musiał o jej zachowanie.
Na przykładzie Syzyfowych Prac Stefana Żeromskiego widzimy jak jeden z bohaterów - Andrzej Radek, musi zmagać się z zakorzenioną w nim dumą z przeszłości jego kraju. Walcząc z panującą w okupowanej Polsce rusyfikacją nie godzi się na to aby system szkolnictwa zapomniał o losach jego narodu. Widzimy tu jak jego przeszłość czyni go buntownikiem i każe mu walczyć z zastanym systemem aby podtrzymać świadomość narodową społeczeństwa.
Również powieść Chłopi Władysława Reymonta pokazuje nam na przykładzie rodziny Borynów jak przywiązanie do tradycji i zasad przeszłości może wpłynąć na nasze życie. Widzimy jak oddziałują one na los pojedynczych ludzi i w odniesieniu do całego narodu możemy wyciągnąć wnioski, że historia nie tylko nas określa ale także ogranicza.
Pisząc naszą wypowiedź warto podzielić ją na następujące części
- wstęp - gdzie przedstawiamy naszą tezę/opinię na dany temat,
- rozwinięcie - gdzie argumentujemy naszą opinię i podajemy przykłady z literatury, które potwierdzają nasze zdanie,
- zakończenie - gdzie podsumowujemy naszą wypowiedź.
