Praca organiczna i praca u podstaw były szansą dla Polaków pod zaborami na wzmocnienie świadomości narodowej, ponieważ:
- wyrabiały przekonanie, że skoro walka zbrojna, póki co nie prowadzi do niepodległości, trzeba to robić drogą legalną
- stawiały na wykształcenie społeczeństwa, niezależnie od przynależności społecznej
- szerzyły ideę rozwoju kultury
- ideę rozpowszechniania znajomości dzieł o charakterze historycznym, przywołujących lata świetności kraju (Matejko, Sienkiewicz)
- wzmacniały siłę wewnętrzną państwa
- wskazywały na potrzebę dbałości o język ojczysty i znajomość historii kraju
- przeciwstawiały się zwątpieniu i rezygnacji
- inicjowały kultywowanie tradycji i obrzędów
- rozbudzały poczucie przynależności narodowej
- kształtowały pożądane postawy obywatelskie
Praca organiczna rozwinęła się w zaborze pruskim i stanowiła pogląd, że kształcenie wszystkich grup społecznych jest niezbędne dla osiągnięcia celu, jakim jest rozwój Polski.
Praca organiczna to postrzeganie społeczeństwa jako jednego organizmu, który dobrze funkcjonuje tylko wtedy, gdy wszystkie jego"narządy" są zdrowe i działają prawidłowo.
