Odpowiedź:
Rewolucja 1905–07 w Rosji – strajki i wystąpienia zbrojne skierowane przeciwko władzy cara oraz reliktom przeszłości w politycznej i ekonomicznej strukturze Imperium Rosyjskiego; wybuchła w czasie trwania wojny ros.-japońskiej 1904–05, która obnażyła słabość caratu i wpłynęła na zaostrzenie się konfliktów społ. i nar. w Rosji; jej bezpośrednią przyczyną była masakra robotników Petersburga, udających się 22 I (9 I starego stylu) 1905 z petycjami do cara (krwawa niedziela), co wywołało oburzenie i strajki protestacyjne w całym państwie; I–III 1905 wzięło w nich udział ponad 800 tys. osób z gł. miast środkowej Rosji, Ukrainy, Białorusi, Łotwy, Gruzji, Syberii i Królestwa Pol.; w całym imperium nasiliły się organizowane przez socjalistów-rewolucjonistów zamachy przeciwko wysokim funkcjonariuszom państw., w których do połowy 1907 zginęło kilkadziesiąt osób (m.in. w lutym generał-gubernator Moskwy wielki ks. Sergiusz, stryj Mikołaja II Romanowa). Wiosną i latem 1905 wrzenie rewolucyjne ogarnęło większość ośrodków przem., a także wieś (1/5 powiatów eur. części Rosji); po klęsce Rosji w wojnie z Japonią rozpoczęły się zbrojne wystąpienia w wojsku (najgłośniejsze VI 1905 na pancerniku Potiomkin). W celu uspokojenia sytuacji rząd ogłosił 19 VIII manifest (tzw. bułyginowski) o zwołaniu Dumy Państwowej (zebrała się II 1906); mimo to jesienią wrzenie ogarnęło prawie całe państwo (we wrześniu wybuchł strajk w Moskwie, który poparli robotnicy Petersburga, a 15–18 X — ogólnoros. strajk powszechny, w którym wzięło udział ok. 2 mln ludzi). Pod naciskiem wydarzeń Mikołaj II wydał manifest październikowy, zapewniający m.in. podstawowe swobody obywatelskie i uznający Dumę Państw. za instytucję o kompetencjach ustawodawczych. Ustępstwa nie zadowoliły nikogo: reakcjoniści i szowiniści ros. zaczęli organizować pogromy, których ofiarą padali działacze rewolucyjni i przedstawiciele mniejszości nar. (zwłaszcza Żydzi, Ormianie); liberałowie i demokraci ros. zajęli się tworzeniem legalnych struktur polit. (i kampanią wyborczą do I Dumy Państw.); niezadowolona z carskiego programu ograniczonych reform polit. ludność, pod wpływem partii rewolucyjnych (socjaliści-rewolucjoniści, anarchiści, bolszewicy), zaczęła organizować Rady Delegatów Robotniczych i Chłopskich; jednocześnie bolszewicy przystąpili do organizowania powstań zbrojnych; największe wybuchło w Moskwie (22–31 XII), poparte przez część przem. ośrodków Rosji, zostało ono krwawo stłumione przez władze; w objętych wrzeniem rewolucyjnym rejonach wprowadzono stan wyjątkowy, który spowodował odpływ tzw. pierwszej fali rewolucyjnej. Główne niepokoje 1906 (wzięło w nich udział ponad 1 mln osób w miastach, ok. 2,6 tys. wsi z eur. części Rosji, oraz prawie cała Flota Bałtycka i część wojsk lądowych — od Brześcia do Krasnojarska i Czyty) były wywołane rozwiązaniem w lipcu I Dumy Państw.; także z tego powodu socjaliści-rewolucjoniści powtórnie wzmogli w Rosji terror indywidualny; po zamachu bombowym, zorganizowanym przez nich w willi premiera i jednocześnie min. spraw wewn. P. Stołypina, władze ogłosiły w końcu lipca dekret o utworzeniu sądów wojsk.-polowych; na mocy ich orzeczeń w ciągu 6 miesięcy 1906 wykonano 950 wyroków śmierci. Za definitywny koniec rewolucji uważa się rozwiązanie VI 1907 II Dumy Państw. (tzw. stołypinowski zamach stanu). W rezultacie rewolucji Rosja stała się monarchią konstytucyjną ze zgromadzeniem przedstawicielskim, jakim była Duma Państw. (III powołano XI 1907).
Liczę na NAJ:)
