Odpowiedź :
Potop szwedzki trwał w latach 1655-1660. Była to wojna polsko-szwedzka rozpoczęta najazdem Szwecji na Polskę.
Przeszła do historii jako wojna najbardziej destrukcyjna (niszczycielska), ponieważ:
- po licznych, bestialskich mordach ludność zmniejszyła się o 40%
- zniszczono doszczętnie prawie 200 miast, 200 wsi, prawie 100 zakonów, wiele kościołów (z dziesięciu największych polskich miast tylko w czterech nie było Szwedów)
- zniszczono lub skradziono cenne dzieła sztuki (m.in. obrazy Rubensa, van Dycka)
- hołdowano zasadzie "wojna wyżywi się sama", grabiąc wszystko, co miało jakąkolwiek wartość
- niszczono dorobek państwa
- zabierano mienie zwykłym obywatelom
- posuwano się do wszystkich metod zdobywania łupów (np. zdrapywano złoto z ram obrazów)
- profanowano miejsca ważna dla narodu, np. zmieniając je w stajnię
- splądrowano Wawel
- skradziono kielichy, ornaty, krzyże należące do kościoła
- wskutek działań wojsk szwedzkich (np. blokada Gdańska) wybuchła epidemia, która dziesiątkowała ludność
- zahamowano handel wiślany
- przerwano wały i zalano żyzne gleby Żuław
- doprowadzono do głodu z powodu braku żywności dla swoich mieszkańców i dodatkowo konieczności żywienia najeźdźców
- obciążano nasz kraj kontrybucjami
- dokonywano gwałtów
- ziemia leżała odłogiem, bo nie miał jej kto uprawiać
- zniszczono narzędzia rolnicze, zabrano bydło i zboża
- domy rąbano na opał
- załamało się rzemiosło (zniszczono kuźnie, młyny itp.)
- zniszczono wiele zamków (np. w Kruszwicy i Łęczycy)
- nie pracowała administracja, urzędy, sądy, co doprowadziło do rozregulowania działania państwa
Potop szwedzki był przyczyną wielkiego kryzysu w Rzeczpospolitej, gdyż:
- osłabił gospodarkę, a wręcz ją zrujnował
- państwo cofnęło się w rozwoju
- pogłębiła się anarchia wobec nie funkcjonowania administracji i sądów
- nie przeprowadzano żadnych reform
- kraj stracił swoja pozycję na arenie międzynarodowej
- utracono zależność lenną Prus
- zmniejszyła się ludność kraju na skutek działań wojennych i wybuchu epidemii
- nastąpił spadek importu polskich towarów
- rolnicy znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji materialnej (głód, zniszczenia, zwiększenie pańszczyzny), co spowodowało ich niezadowolenie
- krajem targały wewnętrzne bunty (np. na Podlasiu)
- szerzyła się korupcja
- nie działały samorządy (sejmiki ziemskie)
- coraz większą rolę odgrywały wielkie rody
- osłabił się system skarbowy
- nie było za co utrzymać wojska
- pojawiła się frustracja, ksenofobia, wrogość (np. do muzułmanów)
- nasiliła się kontrreformacja, niszczono protestanckie środowiska twórcze (np. braci polskich)