Odpowiedź :
Odpowiedź:
) Dążenie Niemców do obalenia postanowień traktatu wersalskiego
– ideologia narodowego socjalizmu – uzyskanie „przestrzeni życiowej” (niem. Lebensraum) na wschodzie, włączenie do Rzeszy terenów zamieszkanych przez Niemców w Polsce i Czechosłowacji
– odbudowa armii (pobór do wojska, zbrojenia), 1936 remilitaryzacja Nadrenii
– zmiany terytorialne: 1938 Anschluss Austrii i rozbiór Czechosłowacji, 1939 aneksja Kłajpedy
Ciekawostka: już w latach 20. polski oficer wywiadu Jerzy Sosnowski wykrył, że Niemcy się zbroją i współpracują wojskowo z ZSRR. Informacje te zostały jednak uznane przez polski wywiad za niewiarygodne, a samego Sosnowskiego oskarżono w Polsce o zdradę.
2) Dążenie mocarstw (Wielka Brytania, Francja, USA) do unormowania sytuacji Niemiec
– 1925 Locarno – potwierdzenie niemieckiej granicy, ale nie z Polską i Czechosłowacją
– rozłożenie na raty, a potem umorzenie odszkodowań wojennych od Niemiec
– polityka ustępstw (appeasement) wobec Hitlera; 1938 układ monachijski – zgoda na rozbiór Czechosłowacji)
W okresie IX 1938-III 1939 nastąpił podział Czechosłowacji. Kraj Sudetów włączono do Niemiec, Ruś Zakarpacką do Węgier, a Zaolzie do Polski. Pozostała część została podzielona na Protektorat Czech i Moraw oraz marionetkowe Państwo Słowackie, oba zależne od Niemiec. Rozbiór Czechosłowacji dokonany za zgodą mocarstw zachodnich oznaczał jawne zerwanie traktatu wersalskiego.
państwo marionetkowe – państwo całkowicie zależne od innego państwa, które decyduje o jego ustroju, polityce, władzach itp.
protektorat – państwo zależne od innego państwa w zakresie spraw zewnętrznych (np. polityki zagranicznej)
3) Dążenia mocarstwowe innych państw
– dążenie Japonii do panowania na Dalekim Wschodzie: 1931 zajęcie chińskiej Mandżurii (utworzenie marionetkowego cesarstwa Mandżukuo), 1937-1945 wojna z Chinami
– ekspansja Włoch: 1935 atak na Abisynię, 1939 zajęcie Albanii
– dążenie ZSRR do rozszerzenia wpływów w Europie wschodniej (Finlandia, państwa bałtyckie, tereny zamieszkane przez Białorusinów i Ukraińców)
– dążenie ZSRR do zniszczenia „pańskiej” Polski (kontynuacja „operacji polskiej” NKWD 1937-1938 – eksterminacji ludności polskiej w ZSRR)
4) Dążenie Niemiec, Włoch i ZSRR do przełamania izolacji na arenie międzynarodowej i zbudowania własnego systemu sojuszy poza Ligą Narodów
– 1922 układ niemiecko-radziecki w Rapallo (m.in. nawiązanie współpracy wojskowej)
– 1933 wystąpienie Niemiec z Ligi Narodów
– 1936 zaangażowanie ZSRR i Niemiec po obu stronach wojny domowej w Hiszpanii („doradcy wojskowi” z ZSRR i komunistyczni działacze w Brygadach Międzynarodowych po stronie Frontu Ludowego, niemiecki Legion Condor po stronie gen. Franco)
– 1936 traktat niemiecko-włoski – „oś Berlin-Rzym”
– 1936 pakty antykominternowski (Niemcy i Japonia, później także inne kraje)
– 1939 „pakt stalowy” (podział wpływów w Europie między Niemcy i Włochy)
Polska i Niemcy w przededniu II wojny światowej
Polska w latach 30. prowadziła politykę „równego dystansu” wobec Niemiec i ZSRR, a dążyła do sojuszy z mocarstwami zachodnimi, gł. z Francją.
Sytuacja międzynarodowa
– X 1938 niemiecka propozycja dla Polski (przedłużenie paktu o nieagresji o 25 lat i dostęp do portu w Gdańsku w zamian za zgodę Polski na włączenie Gdańska do Rzeszy, niemiecką eksterytorialną autostradę i kolej przez Pomorze oraz przyłączenie się do paktu antykominternowskiego) – brak oficjalnej odpowiedzi Polski
– III 1939 niemieckie ultimatum wobec Polski (jak wyżej)
– III-V 1939 gwarancje brytyjskie i francuskie dla Polski na wypadek ataku niemieckiego
– 5 V 1939 oficjalne odrzucenie przez Polskę niemieckiego ultimatum (przemówienie min. Józefa Becka w sejmie)
Przygotowania Niemiec do wojny
– od IV 1939 prace nad planem wojny przeciwko Polsce („Fall Weiss” – niem. „Plan Biały”)
– IV 1939 wypowiedzenie przez Niemcy paktu o nieagresji z Polską
– ataki terrorystyczne oddziałów niemieckich na terytorium Polski
– 31 VIII 1939 prowokacja gliwicka (atak Niemców przebranych w polskie mundury na niemiecką rozgłośnię, aby uzyskać pretekst do rozpoczęcia wojny)
Sojusz niemiecko-radziecki
– III 1939 „kasztanowe przemówienie” Stalina (wola ZSRR porozumienia z Niemcami, uznanie paktu antykominternowskiego za wymierzony nie w ZSRR, lecz w państwa zachodnie)
– 23 VIII 1939 pakt Ribbentrop-Mołotow (tajny protokół do paktu – podział wpływów między Niemcy i ZSRR: Litwa, Estonia, Łotwa i Finlandia pod wpływami ZSRR, rozbiór Polski wzdłuż linii Narwi, Wisły i Sanu)
(Już po rozpoczęciu II wojny światowej zmodyfikowano te ustalenia: Mazowsze i Lubelszczyzna przypadły Niemcom, a Litwa – ZSRR.)
Przygotowania Polski do wojny
– III 1939 początek prac nad planem wojny z Niemcami (wcześniej brano pod uwagę tylko wojnę z ZSRR lub lokalny konflikt z Litwą)
– 30 VIII 1939 ogłoszenie powszechnej mobilizacji (na żądanie Francji odwołane i ponowione następnego dnia, co spowodowało chaos i opóźniło zebranie wojsk)
– 31 VIII 1939 ewakuacja polskich okrętów wojennych do Wielkiej Brytanii („plan Peking”)
1 września 1939 atak niemiecki na Polskę – rozpoczęcie II wojny światowej
[podstawa programowa szkoły ponadgimnazjalnej – 7.1, 7.2]
[podstawa programowa ośmioklasowej szkoły podstawowej – XXXI.1, XXXI.2, XXXI.3, XXXI.4, XXXI.5, XXXII
Ilustracja – brytyjski premier Richard Chamberlain pokazuje kartkę z układem monachijskim 1938 zawierającym zgodę państw alianckich na rozbiór Czechosłowacji (w nadziei, że zaspokoi to żądania Hitlera i pozwoli uniknąć wojny)
Współczesność
Nawigacja wpisu
Totalitaryzmy XX wieku: porównanie faszyzmu i nazizmuWojna obronna Polski 1939 (tzw. kampania wrześniowa)
CEL STRONY
Celem tej strony jest dostarczenie prostych, konkretnych, uporządkowanych wiadomości historycznych w formie notatek z lekcji.