Odpowiedź:
1. maszyny parowe
2. Wiek XIX to okres wspaniałego rozwoju myśli naukowej. Odkrycia i wynalazki były logiczną konsekwencją rozwoju naukowego, którego początki sięgały jeszcze starożytnej Grecji, a następnie czasów odrodzenia i wielkiego oświeceniowego przewrotu umysłowego XVIII wieku. Rozwój, szczególnie nauk przyrodniczych, był związany z zastosowaniem w tych dziedzinach wiedzy matematycznej, obserwacji, eksperymentu.
W astronomii, dzięki wykorzystaniu obliczeń matematycznych, udało się ustalić położenie Neptuna (Urban Le Verrier, John Adams), a następnie odkryć tę planetę w 1846 roku (Johann Galie). Coraz lepsze i dokładniejsze teleskopy pozwalały na dokonywanie kolejnych odkryć na niebie.
W chemii dokonano prawdziwej rewolucji. John Dalton wysunął teorię materii zbudowanej z cząsteczek i atomów - atomy jednego pierwiastka mają taką samą budowę. Był autorem wzoru chemicznego. Humphry Davy odkrył nowe pierwiastki - sód i potas i uzyskał światło łuku elektrycznego. Jan Berzelius nadał symbole pierwiastkom chemicznym i rozbudował teorię atomową budowy materii.
Fizyka weszła na nowe tory rozwoju. Hans Oersted w 1820 roku odkrył pole magnetyczne wytwarzane przez prąd - zbudował teorię elektromagnetyczną rozwiniętą później przez Andre Ampere’a i Dominika Arago. Konsekwencją badań nad polem elektromagnetycznym było zbudowanie elektromagnesu (William Sturgeon) i zastosowanie go w 1831 roku na szeroką skalę. Elektrycznością zajmował się Jerzy Ohm (1826 r. prawo Ohma - stosunek napięcia prądu między siłą motoryczną i oporem). Podstawę dla elektrotechniki stworzył Michał Faraday, zajmując się również skraplaniem gazów (chlor w 1823 r.).
Szybko rozwijała się także biologia (budowa komórkowa organizmów żywych, podział komórkowy), geologia, antropologia i inne.
Rozwój nauki szedł w parze z gwałtownym rozwojem techniki, choć o ścisłych związkach nauki z techniką nie można jeszcze mówić. Pierwszeństwo w zastosowaniu
3. wynalazków technicznych i maszyn miała ciągle Wielka Brytania, w której w wielu dziedzinach przemysłu wprowadzono już na początku XIX wieku maszyny parowe i silniki mechaniczne, dzięki czemu tam najwcześniej w miejsce manufaktury wykształcił się przemysł fabryczny. Ulepszenie maszyny parowej i powszechne jej zastosowanie przyspieszyło rozwój angielskiego przemysłu bawełnianego, wełnianego, górnictwa, hutnictwa i komunikacji.
Dzięki unowocześnieniu rozwiązań technologicznych służących do budowy statku parowego w 1809 roku Amerykanin Robert Fulton zbudował statek parowy „Clermont” i przepłynął nim odcinek rzeki Hudson między Nowym Jorkiem a Albany. Podobnego, niezależnie od Fultona, dzieła dokonał John Stevens. Od tego momentu w transporcie wodnym dokonała się rewolucja technologiczna. Z biegiemczasu statki drewniane zastępowano żelaznymi, unowocześniając jednocześnie maszyny parowe i silniki (śruba okrętowa zamiast łopatek).
Silnik parowy wykorzystano także do poruszania się po lądzie, a pierwszym, który tego dokonał, był Anglik George Stephenson w 1814 roku. W 1825 r. otwarto już regularną linię kolejową w Anglii między Darlington a Stockton. Dzięki temu rozwinęło się w Anglii wydobycie węgla, a w konsekwencji, produkcja żelaza. Obok wielkiego i gwałtownego uprzemysłowienia Wielkiej Brytanii drugim krajem, przeżywającym podobną rewolucję, były Stany Zjednoczone.
PODZIEL SIĘ
Pogłębiaj wiedzę w temacie: Nauka i technika w I poł. XIX wieku
3. Rerum novarum (łac. Rzeczy nowych) – encyklika papieża Leona XIII ogłoszona 15 maja 1891.
4. postęp wyższego wykształcenia możliwość uczenia się i studiowania
zmiana w prawie rodzinnym zasada równości prawnej męża i żony
równouprawnienie ekomoiczne
zdobycie praw wyborczych
