Odpowiedź:
Rozbiory spowodowały, że Polacy znaleźli się w granicach trzech państw różniących się prawem, językiem, zwyczajami i gospodarką. Kongres wiedeński zmienił granice zaborów, ale utrwalił ten podział na ponad sto lat.
Zabór rosyjski (od 1815 tzw. Kongresówka i “ziemie zabrane”)
Postępowanie zaborcy:
1) w latach 1815-30: rozwój gospodarczy i kulturalny Królestwa Polskiego (stosunkowo duża autonomia)
2) po powstaniu listopadowym:
– częściowa rusyfikacja szkół (język rosyjski jako dodatkowy, likwidacja uczelni)
– ograniczanie odrębności Królestwa (rosyjskie miary i wagi, waluta i przepisy)
– likwidacja odrębnej armii Królestwa
3) po powstaniu styczniowym:
– rusyfikacja szkół (język rosyjski obowiązkowy, zakaz rozmów po polsku)
– likwidacja odrębności Królestwa (“Priwislinskij Kraj”, rosyjscy urzędnicy, rosyjski ustrój administracji, rosyjski system miar i wag itp.)
– wprowadzenie rosyjskich nazw geograficznych, tablice w dwóch językach
– kasata klasztorów katolickich i odbieranie praw miejskich w ramach represji popowstaniowych
Warunki życia:
– zacofane rolnictwo (najdłużej trwały tu stosunki feudalne)
– powstanie dużych ośrodków przemysłowych (Łódź – fabryki Carla Scheiblera i Izraela Poznańskiego)
– najpóźniejsze uwłaszczenie chłopów (ziemie zabrane 1861, Kongresówka 1864)
Zabór pruski (Pomorze, Wielkie Księstwo Poznańskie)
Postępowanie zaborcy:
1) w 1. poł. XIX w.: dążenie do unifikacji ziem polskich z resztą państwa pruskiego
2) po zjednoczeniu Niemiec – intensywna germanizacja:
– działalność Komisji Kolonizacyjnej i organizacji Hakata
– “ustawa kagańcowa” – ograniczenie użycia języka polskiego w życiu publicznym
– rugi pruskie – wysiedlanie Polaków nie mających niemieckiego obywatelstwa, zniechęcanie do pozostawania Polaków w granicach państwa niemieckiego m.in. przez przepisy ograniczające budowę domów (przypadek Michała Drzymały)
– walka z Kościołem katolickim (Kulturkampf), a przez to z polskością
– germanizacja szkolnictwa (strajk szkolny dzieci we Wrześni 1910)
Warunki życia:
– najbogatszy z zaborów (przemysł – fabryka Hipolita Cegielskiego w Poznaniu; nowoczesne rolnictwo, wysoka kultura pracy)
– najwcześniejsze wprowadzanie stosunków kapitalistycznych
– najwcześniejsze uwłaszczenie chłopów (Wielkie Księstwo Poznańskie – 1823)
– działania przeciwko polskim chłopom (rugi pruskie) spowodowały masową emigrację do Ameryki
Zabór austriacki (Galicja)
Postępowanie zaborcy i swobody narodowe:
1) w 1. poł. XIX w.: dążenie do unifikacji ziem polskich z resztą państwa austriackiego
2) w okresie Wiosny Ludów – brutalne stłumienie powstania krakowskiego 1846:
– włączenie Wolnego Miasta Krakowa do Austrii
– podburzenie chłopów do “rabacji galicyjskiej” (Jakub Szela)
3) od 1867 “autonomia galicyjska” (Księstwo Galicji i Lodomerii) w ramach Austro-Węgier:
– język polski w szkolnictwie, administracji i sądownictwie
– instytucje autonomiczne: Sejm Krajowy, Wydział Krajowy, Rada Szkolna Krajowa
– możliwość rozwijania się polskich organizacji i ugrupowań politycznych
– prawo do własnego języka i szkół w Galicji mieli także Ukraińcy
Warunki życia:
– najbiedniejszy z zaborów (“Golicja i Głodomeria”) – duża emigracja do Ameryki
– rolnictwo – zacofane technicznie, rozdrobnione (przeludnienie wsi)
– brak przemysłu (zaczątki – wydobycie ropy naftowej na Podkarpaciu)
– uwłaszczenie chłopów w 1848
– bieda powodowała masową emigrację do Ameryki
Postawy Polaków wobec zaborców w 2. połowie XIX wieku
Trójlojalizm:
– wierność wobec tego zaborcy, na obszarze którego się mieszka
– najpopularniejszy pogląd w autonomicznej Galicji (list Sejmu Krajowego do cesarza – “Przy tobie, najjaśniejszy panie, stoimy i stać chcemy”)
– niepopularny pogląd w zaborze rosyjskim (w związku z pamięcią o powstaniach)
Pozytywizm warszawski:
– odsunięcie walki zbrojnej o niepodległość na sprzyjający czas w dalszej przyszłości (przy zachowaniu pamięci o bohaterach powstań narodowych)
– praca organiczna (rozwój gospodarki i instytucji społecznych)
– praca u podstaw (oświata najbiedniejszych warstw społeczeństwa)
Mam nadzieje, że pomogłem :)))
Wyjaśnienie:
