Odpowiedź :
Odpowiedź:
państwa będące w strefie wpływów ZSRR to kraje demokracji ludowej („demoludów”) / kraje bloku wschodniego:
- Bułgaria
* Bułgarska Partia Robotnicza czyli bułgarscy komuniści
* rząd, który powstał po antyfaszystowskim przewrocie.
* najsilniejszą partią opozycyjną był Bułgarski Ludowy Związek Chłopski,
* pierwsze wybory odbyły się w Bułgarii już w listopadzie 1945 roku, były sfałszowane, wygrali je komuniści
* wrzesień 1946 roku zaplanowano referendum, które miało zadecydować o ustroju państwa, a w październiku miały się odbyć kolejne wybory do ciała ustawodawczego – Konstytuanty. Kolejny raz wygrali komuniści, a na czele rządu stanął Gieorgi Dymitrow.
* VI 1947 roku Petkowowi zarzucono organizowanie zamachu stanu. Uznano go za winnego i skazano na karę śmierci (wyrok wykonano 26 sierpnia 1947 roku). Członków jego partii pozbawiono mandatów, a następnie zdelegalizowano organizację. Podobny los spotkał pozostałe ugrupowania.
* Zakończeniem procesu zdobywania władzy przez komunistów było uchwalenie w grudniu 1947 roku konstytucji powielającej prawno‑ustrojowy porządek radziecki oraz zjednoczenie partii komunistycznej i socjaldemokratycznej w czerwcu 1948 roku oraz powstanie jednolitej Bułgarskiej Partii Komunistycznej
- Czechosłowacja
* IV 1945 roku ogłoszono wspólny program wszystkich ugrupowań (Komunistycznej Partii Czechosłowacji, Słowackiej Partii Demokratycznej, socjaldemokratów, socjalistów narodowych, ludowców), który przede wszystkim przewidywał nacjonalizację przemysłu, reformę rolną oraz sojusz z ZSRR
* V 1946 roku odbyły się pierwsze „prawie” wolne wybory. Udział w nich mogły wziąć jedynie partie, które tworzyły rząd koalicyjny. Komuniści zdobyli około 1/3 mandatów. Wygrał komunistyczny Klement Gottwald, ale gabinet miał charakter koalicyjny.
ZSRR próbował jednak naciskać na rząd praski, aby bardziej go sobie podporządkować, np. wymusił odrzucenie przez Czechosłowację przystąpienia do planu Marshalla.
* Komuniści chcieli oczerniać przedstawicieli pozostałych partii np. mówili o spiskach antyrządowych, zdradach. Wykorzystywano fakt, że na czele strategicznego ministerstwa spraw wewnętrznych stał komunista Václav Nosek. Między innymi jego działania doprowadziły do dymisji niekomunistycznych przedstawicieli rządu. W lutym 1948 roku rząd podał się do dymisji przyjętej przez prezydenta Beneša.
* kolejny rząd wygrał komunistyczny Gottwald bez charakteru koalicyjnego. Podjął dalszą walkę z opozycją. Aresztowania objęły zarówno osoby ze sceny politycznej, jak i naukowców, wojsko, administrację. Zlikwidowano także niezależne organizacje społeczne oraz opozycyjną prasę. Ponad 200 tys. osób zdecydowało się na emigrację.
* V 1948 roku nowa konstytucja i wybory. W większości wygrali komuniści. Prezydent Beneš, nie chcąc podpisać nowej konstytucji ani uznać wyników wyborów, podał się do dymisji. Jego funkcję objął Gottwald.
- Rumunia,
* VIII 1944 rok utworzono rząd jedności narodowej.
* III 1944 roku król Michał – pod presją – powierzył urząd premiera i misję formowania rządu Petru Grozie, ludowcowi, ale zwolennikowi bliskiej współpracy z komunistami.
* największą partią opozycyjną była Narodowa Partia Chłopska. Miała poparcie aliantów zachodnich. ZSRR natomiast popierał zdecydowanie rząd Grozy.
* XI 1946 rok - wybory do parlamentu. Zastraszano opozycję, utrudniano jej przeprowadzanie kampanii wyborczej, a następnie doszło do zafałszowania wyników. Po przejęciu władzy przez komunistów rozpoczął się proces likwidacji opozycji według znanego schematu: pojawiły się oskarżenia o zdradę, chęć przeprowadzenia zamachu. W efekcie latem 1947 roku aresztowano polityków opozycyjnych, w tym Maniu. Przywódcę ludowców skazano na dożywocie (zmarł w więzieniu).
* XI - doszło do zjednoczenia socjaldemokratów i komunistów więc powstała Rumuńska Partia Robotnicza, w skutek czego Rumunia stała się kolejną republiką „demokracji ludowej”.
- Węgry
* komuniści znaleźli się w powstałej opozycji antyfaszystowskiej i utworzonym rządzie tymczasowym. Ich pozarządowym organem był Węgierski Narodowy Front Niepodległościowy, głoszący program reform społecznych oraz konieczność ukształtowania republiki demokratycznej, uciekano natomiast od radykalnych haseł
* najsilniejszą partią na Węgrzech to Partia Drobnych Rolników (zdobyta I niesfałszowanymi wyborami)
* rząd jednak objął komunista Laszlo Rajk.
* wybory 1949 rok, już odpowiednio zabezpieczonych, Węgierska Partia Komunistyczna i jej sojusznicy zdobyli większość. Stopniowo po wyborach zdelegalizowano pozostałe ugrupowania, a następnie – po połączeniu Węgierskiej Partii Socjaldemokratycznej i Węgierskiej Partii Komunistycznej – doszło do powstania Węgierskiej Partii Pracujących.
- Albania i Jugosławia
* do wyzwolenia przyczyniła się komunistyczna partyzantka, która miała spore poparcie społeczne. W przypadku Albanii był to Front Wyzwolenia Narodowego. W październiku 1944 roku na czele państwa albańskiego stanął rząd tymczasowy składający się w większości z komunistów, premierem został Enver Hodża. Komuniści zadbali o to, aby jedyną legalnie działającą w kraju partią była Komunistyczna Partia Albanii, w efekcie w grudniu 1945 roku odnieśli sukces wyborczy. W styczniu 1946 roku proklamowano Republikę Albanii ze stolicą w Tiranie.
* konflikt we władzach partii i kraju. Powodem był stosunek do Jugosławii. Ostatecznie wygrał Hodża, który potępił Josipa Broz‑Titę, zaakceptował oficjalną linię ZSRR, a państwo weszło w struktury RWPG i Układu Warszawskiego. Jednak w 1961 roku Albania wystąpiła z tych organizacji, choć pozostała ewidentnie krajem o ustroju komunistycznym i zarazem państwem odizolowanym od świata. Warto wspomnieć, że obawiając się inwazji radzieckiej, Hodża nakazał wybudowanie tysięcy bunkrów.
* Podobnie wyglądała sytuacja w Jugosławii. W powstałym w marcu 1945 roku rządzie tymczasowym znalazło się tylko trzech polityków z rządu emigracyjnego w Londynie. Mający poparcie społeczne Broz‑Tito bardzo szybko pozbył się jednak opozycyjnych działaczy.
* XI 1945 rok - wybory zbojkotowane przez opozycję (na znak protestu). Josip Broz‑Tito przejął pełnię władzy. Jugosławia stała się republiką o charakterze federacyjnym. Państwo składało się z sześciu republik: Serbii, Słowenii, Macedonii, Czarnogóry oraz Bośni i Hercegowiny oraz dwóch okręgów autonomicznych: Wojwodiny i Kosowa. Tutaj również Broz‑Tito zaprowadził ustrój socjalistyczny, ale o „charakterze narodowym”, niepełnej podległości wzorcowi moskiewskiemu. Władza skupiona była w rękach przywódców komunistycznych z Broz‑Titą na czele. Rozwiązana została opozycyjna Partia Demokratyczna. Również w Jugosławii pod pozorem rozliczeń z kolaborantami na śmierć skazano osoby uznane za niewygodne dla władzy, jak choćby Dražę Mihailovicia.
* Reformy:
1945 rok - reforma rolna,
1946 - nacjonalizacja przemysłu,
1947 rozpoczęto realizację pierwszego planu pięcioletniego. Do końca 1947 roku Broz‑Tito uchodził za największego sojusznika Stalina (np. Jugosławia wspierała komunistyczne powstanie w Grecji), jednak od początku 1948 roku relacje między ZSRR a Jugosławią zaczęły się pogarszać. Broz‑Tito, wspierający narodowy komunizm, mówiący o utworzeniu „federacji bałkańskiej”, stawał się dla Stalina politykiem zbyt niezależnym i mogącym zagrozić radzieckim wpływom na Bałkanach. Radziecki dyktator oskarżył więc Broz‑Titę o nacjonalizm i odstępstwo od marksizmu. Jugosławia została wykluczona z Kominformu i potępiona przez pozostałe kraje demokracji ludowej. Natomiast Broz‑Tito pozbył się zwolenników Stalina w partii i we władzach, umieszczając ich w obozach koncentracyjnych na wyspach adriatyckich. Przestał również wspomagać greckich komunistów (blokując dostawy broni), co najprawdopodobniej przyczyniło się do ich klęski.
* Zerwanie z Moskwą miało pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy państwa jugosłowiańskiego, które rozpoczęło współpracę z państwami zachodnimi. Już w 1948 roku Jugosławia zawarła umowy gospodarcze z USA i Wielką Brytanią, które ożywiły jej rozwój. Funkcjonująca w Jugosławii gospodarka odbiegała od klasycznego centralizmu. W przedsiębiorstwach dużą rolę odgrywały samorządy robotnicze. Zrezygnowano z kolektywizacji rolnictwa. W 1953 roku Broz‑Tito podpisał układ o przyjaźni i współpracy z Grecją i Turcją.
- Kraje demokracji ludowej
* dominującą partią była partia komunistyczna, nie zawsze mająca w nazwie to określenie (np. Polska Zjednoczona Partia Robotnicza).
* członkostwo w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) oraz Układzie Warszawskim.
* nadzór nad światowym ruchem komunistycznym i kontrolować partie komunistyczne w poszczególnych krajach;
we wrześniu 1947 roku utworzono w Szklarskiej Porębie Kominform. Celem było koordynowanie walki z imperializmem i wymiana doświadczeń oraz wzajemna pomoc.
W skład instytucji weszło siedem partii krajów demokracji ludowej i dwie partie komunistyczne krajów Europy Zachodniej (francuska i włoska).