księga V
Telimena snuje plany matrymonialne - chce wyjść za Tadeusza, a Hrabiego ożenić z Zosią.
Zosia kończy 14 lat więc czas nadszedł czas, by weszła na salony. Telimena przygotowuje Zosię, uczy dobrych manier. W tym czasie myśliwi wrócili z polowania.
Telimena wybiera się do świątyni dumania, gdzie spotyka Tadeusza. Na zamku odbywa się wieczerza wg pomysłu Protazego. Panuje ponura atmosfera (niezadowolenie z polowania, zazdrość Hrabiego i Asesora o Telimenę, zazdrość Tadeusza o Zosię, brak konkurentów do ręki córek Podkomorzego). Tadeusz odkrywa niedostatki urody Telimeny. Wojski przerywa milczenie. Sędzia dzieli łupy po polowaniu: mięso przekazuje dla klasztoru księdza Robaka, a Podkomorzy ofiarowuje skórę Hrabiemu, co staje się przyczynkiem do dyskusji Hrabiego z Podkomorzym o prawie własności zamku (Podkomorzy proponuje zamianę zamku na ziemię). Na uczcie pojawia się Gerwazy, który nakręcaniem zegarów kurantowych prowokuje awanturę: kłótnia Hrabiego z Sędzią i Podkomorzym, Tadeusz wyzywa Hrabiego na pojedynek. Zaczyna się bójka podczas, której Zosia zasłania Gerwazego, zagrożenie ze strony Wojskiego (mistrz rzucania nożem bacznie obserwuje Hrabiego). Hrabia i Gerwazy uciekają, następnie obmyślają plan zajazdu na Sopliców.
