Historia Polski w latach 1831–1914 – historia Polski od upadku powstania listopadowego (1831) i Wielkiej Emigracji do wybuchu I wojny światowej (1914), po zakończeniu której Polska odzyskała suwerenność (1918).
Artur Grottger, Bój, cykl „Lithuania”, 1864–1866
W ciągu 83 lat w dziejach Polski doszło do wielu wydarzeń, m.in. Wiosny Ludów, powstania styczniowego i rewolucji roku 1905. Czas ten cechował również rozwój kultury narodowej, przede wszystkim w zakresie piśmiennictwa, sztuk plastycznych oraz muzyki.
Wszystko to, wraz z rozwojem polskiej myśli politycznej, tworzeniem się kierunków i partii politycznych, organizacji zbrojnych i paramilitarnych, a także działań na rzecz budowy nowoczesnego społeczeństwa w sensie społecznym i gospodarczym, stanowiło o historii tego okresu.
W ujęciu historycznym można wyodrębnić:
popowstaniową Wielką Emigrację, która w latach 1831–1863 tworzyła i decydowała o kierunkach polskich ruchów narodowo-niepodległościowych
pracę organiczną, która legła u podstaw gospodarczego rozwoju Polski pod zaborami
ruchy niepodległościowe (partyzantka Zaliwskiego, powstanie krakowskie, Wiosna Ludów, powstanie styczniowe)
ruch robotniczy i rewolucję 1905 roku
działania organizacji lewicowych, narodowych i ludowych w początkach XX wieku.
