Wojnę rozpoczęły agresywne działania III Rzeszy (jak nazywa się państwo niemieckie pod rządami NSDAP i Adolfa Hitlera), która aktywnie działała do zniszczenia ustaleń Traktatu Wersalskiego, przywrócenia Niemcom pozycji hegemona w Europie i na świecie, jak również, w myśl totalitarnych kryteriów rasowych, stworzenia potężnego germańskiego imperium na wschodzie, mającego dać Niemcom „przestrzeń życiową”. Z podobnych pobudek w wojnę zaangażowali się Japończycy, marzący o stworzeniu w Azji wielkiej strefy wpływów i wyparciu z tego rejonu Amerykanów. Włoscy przywódcy marzyli z kolei o odnowieniu idei Imperium Rzymskiego i kontroli nad rejonami Morza Śródziemnego. Pośrednio za wybuch wojny odpowiedzialny jest również Związek Radziecki, którego neutralność w krytycznych chwilach pozwoliła Hitlerowi zaryzykować wojnę na dwa fronty.
Konflikt rozpoczął się 1 września 1939 roku od najazdu sił niemieckich na Polskę i zniszczeniu państwa polskiego po miesięcznej kampanii. Terytoria Polski zostały podzielone pomiędzy ZSRR i Niemcy. Od 3 września w wojnę zaangażowane również były Anglia i Francja, sojusznicy Polski. Aż do roku 1940 nie podjęły one jednak ważniejszych działań. Lata 1939-1941 to pasmo sukcesów wojsk niemieckich, które kolejno podbiły Danię, Norwegię, Belgię, Holandię, Luksemburg, Francję, wreszcie Grecję i Jugosławię. W połowie 1941 roku cały kontynent europejski (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii) był kontrolowany przez Niemcy i ich sojuszników.
22 czerwca 1941 roku doszło do punktu zwrotnego w wojnie, jakim był atak Niemiec na ZSRR. Początkowo wydawało się, że Niemcy odniosą kolejne zwycięstwo, już po półrocznych działaniach wojna na wschodzie przerodziła się w długotrwałe walki, do których Rzesza nie była przygotowana. Jednocześnie 7 grudnia 1941 roku do wojny przystąpiła Japonia, atakując Stany Zjednoczone, które z kolei rozpoczęły również walkę przeciwko Berlinowi.
