Młodość jest okresem naszego życia, w którym buntujemy się przeciwko starym porządkom, szukamy własnej drogi życia, próbując określić najważniejsze dla nas wartości, poznajemy świat i ludzi. To także czas pierwszej miłości i przeżywanych w związku z nią silnych emocji, zarówno tych pozytywnych jak i negatywnych. Podejmujemy decyzje, które mają wpływ na całe nasze życie. Trafne są zatem słowa, że „Młodość górna i durna“ jest.
Młodość, którą upodobali sobie romantycy, to czas burzliwy i trudny, co potwierdza historia Kordiana, tytułowego bohatera dramatu Juliusza Słowackiego.
Dojrzewanie tego młodzieńca jest bardzo trudne i boleśnie. Przeżywa boleśnie mnóstwo rozczarowań, co burzy jego wyobrażenie o miłości i świecie. Jego podróż po Europie pokazała, że miłość można kupić za pieniądze, a „Wiara dziecinna padła na papieskich progach...“ po audiencji u papieża. . I wtedy zaszła w nim przemiana wewnętrzna , postanowił działać na rzecz ojczyzny na wzór szwajcarskiego wojownika Winkekrieda. Zostaje spiskowcem, podejmuje się zabicia cara, ale tego zadania nie może wykonać, gdyż okazuje się za słaby psychicznie, nie mogąc przezwyciężyć swoich słabości.
Kordian był przepełniony górnolotnymi planami, które w konfrontacji z rzeczywistością okazały się „durne”, czyli niemożliwe do spełnienia.
Tak charakterystyczny dla młodości bunt, charakteryzuje, bohatera „Cierpień młodego Wertera“ Johanna Wolfganga Goethego.
Werter, jak większość młodych ludzi, popełnia błędy. Nieszczęśliwe zakochany, buntuje się wobec obowiązujących norm i konwenansów. Męczą go i sprawiają mu ból nawet ograniczenia towarzyskie. Nie radząc sobie w świecie postrzeganym jako zwyrodniały i rządzony dziwacznymi, okrutnymi prawami, bohater odbiera sobie życie.
Wszystkie cechy młodości ma również Gustaw-Konrad, bohater „Dziadów cz. IV i III“ Adama Mickiewicza. Charakteryzuje go zapał idealizm, a także młodzieńcza duma i pycha. Gustaw Gustaw przeżywa wielką, nieszczęśliwą miłość, zakończoną samobójstwem. Po czym przechodzi przemianę wewnętrzną i z nieszczęśliwego, żyjącego wspomnieniami i poczuciem pustki po rozstaniu z ukochaną młodzieńca, zmienia się w wrażliwego patriotę. Chce poświęcić się walce o wolność ojczyzny, uszczęśliwić naród. Buntuje się przeciw Bogu, bluźni, zarzucając mu brak miłości, żądając jego władzy nad ludźmi. Jego błędy doprowadzają go niemal do sprzeniewierzenia duszy.
Młodość bywa trudnym czasem, gdzie poznawaniu otaczającej rzeczywistości towarzyszy rozczarowanie, a wtedy okazuje się, że młodzieńcze ideały i marzenia nie tak łatwo spełnić. Świat nie dzieli się na czarne i białe, niestety ma wiele odcieni. Mądrze powiedział H. H. Asquith, że „Młodość byłaby doskonała, gdyby przytrafiała się pod koniec życia“, bo może wtedy nie była by tak „durna“.
