Pytania i polecenia do sonetu Ajudah

Lubię poglądać wsparty na Judahu skale,
Jak spienione bałwany, to w czarne szeregi
Ścisnąwszy się, buchają, to jak srébrne śniegi
W milionowych tęczach kołują wspaniale.
Trącą się o mieliznę, rozbiją na fale,
Jak wojsko wielorybów, zalegając brzegi,
Zdobędą ląd w tryumfie, i na powrót zbiegi,
Miecą za sobą muszle, perły i korale.
Podobnie na twe serce, o poeto młody!
Namiętność często groźne wzburza niepogody;
Lecz gdy podniesiesz bardon, ona bez twéj szkody
Ucieka w zapomnienia pogrążyć się toni,
I nieśmiertelne pieśni za sobą uroni,
Z których wieki uplotą ozdobę twych skroni.

1. Utwór ma formę rozbudowanego porównania. W jakim celu poeta użył tej figury retorycznej?
2. Wykaż, że sonet Ajudah jest manifestem poezji romantycznej.
3. Porównaj kreacje poety w wierszu z tą przedstawioną na Portrecie Adama Mickiewicza ,,Na Judahu skale" namalowanym przez Walentego Wańkowicza. Zwróć uwagę na środki wyrazu artystycznego tworzące romantyczny nastrój w poezji i malarstwie.


Odpowiedź :

1. Utwór ma formę rozbudowanego porównania. W jakim celu poeta użył tej figury retorycznej?

- Dla podkreślenia podobieństwa poezji i natury (paralele). Natura jest symbolem zmienności i powtarzalności i jednocześnie trwania. Tak  jak trwały ślad pozostawi twórczość poety.  

2. Wykaż, że sonet Ajudah jest manifestem poezji romantycznej.

- Romantyczne  rozumieniem poezji, która jest  swobodną kreacją, a jej źródła tkwią we wrażliwości, duchowości poety, a nie - jak to ujmował klasycyzm - w pracy i intelekcie (np. horacjański ideał poety-rzemieślnika).

3. Porównaj kreacje poety w wierszu z tą przedstawioną na Portrecie Adama Mickiewicza ,,Na Judahu skale" namalowanym przez Walentego Wańkowicza. Zwróć uwagę na środki wyrazu artystycznego tworzące romantyczny nastrój w poezji i malarstwie.

Obraz Wańkowicza ma wyrazistego bohatera, który zajmuje większa część dzieła, gdyż jest najważniejszym elementem płótna, gdzie pejzaż stanowi jedynie tło. To poeta w dramatycznej pozie patrzący w dal, ale tak naprawdę zapatrzony w siebie. Także w sonecie poeta koncentruje się na sobie, czyniąc siebie postacią centralną. W obu przypadkach pojawia się typowo romantyczny pejzaż, obraz Wańkowicza może stanowić swoisty komentarz do sonetu.  

Romantyczny nastrój tworzy na obrazie  skalisty krajobraz i niespokojne niebo z burzowymi chmurami.  Taki też panuje nastrój w sonecie  „Ajudah“, dzięki epitetom czy porównaniom:

„Lubię poglądać wsparty na Judahu skale,

Jak spienione bałwany to w czarne szeregi

Ścisnąwszy się buchają, to jak srebrne śniegi

W milijonowych tęczach kołują wspaniale”.