Neuron, czyli komórka nerwowa, jest podstawowym elementem układu nerwowego. To właśnie neurony odpowiadają za to, że czujemy ból czy możemy w tej chwili czytać ten tekst, jak i to dzięki nim możliwe jest poruszanie przez nas ręką, nogą czy jakąkolwiek inną częścią ciała. Pełnienie takich bez wątpienia wyjątkowo istotnych funkcji umożliwia neuronom skomplikowana budowa, jak i fizjologia.
Ze względu na funkcje dzielimy neurony na:
czuciowe (dośrodkowe) - łączą receptor, strukturę, która odbiera bodźce, z ośrodkiem nerwowym; są to zwykle neurony rzekomojednobiegunowe
ruchowe (odśrodkowe) - łączą ośrodek z efektorem, narządem "wykonującym polecenia" układu nerwowego; są to neuronu wielobiegunowe z długimi aksonami
kojarzeniowe - łączą neurony czuciowe i ruchowe; są to neuronu wielobiegunowe z krótkimi aksonami.
Szybkość przepływu informacji zależy od cech włókien nerwowych. Długie gwarantują bezkolizyjną wędrówkę bodźca na znaczne odległości, grube stawią mniejszy opór elektryczny, a zaopatrzone w osłonki, izolowane zmniejszą straty energetyczne. Dlatego jeżeli istotne jest tempo przekazywania bodźca związane z jak najmniejszymi stratami, włókna nerwowe powinny być wydłużone i zabezpieczone osłonkami, stąd wyróżniamy:
bezrdzenne - włókna nagie, pozbawione osłonek, cienkie; przewodzą impulsy wolno (ok. 1 dm/sek)
rdzenne - włókna posiadające osłonkę zbudowaną z lipoproteidu mieliny, o doskonałych właściwościach izolujących; większość włókien poza ośrodkowym układem nerwowym posiada dwie osłonki (obie zbudowane z komórek Schwanna, w których błonie komórkowej jest dużo mieliny):
- osłonka mielinowa - wewnętrzna, utworzona z komórek Schwanna, które owijają się kilka razy wokół aksonu
- osłonka komórkowa (= neurylemma) - zewnętrzna, zbudowana z komórek Schwanna (zwanymi tutaj też lemocytami) leżących wzdłuż aksonu.
