Odpowiedź :
Odpowiedź:
1) Przyczyny polityczne:
– anachroniczny ustrój i tłumienie jakichkolwiek prób demokratyzacji życia w Rosji
– rosnący sprzeciw narodów podporządkowanych Rosji wobec rusyfikacji
– ograniczanie reform wymuszonych rewolucją 1905 r. (m.in. parlamentu – Dumy Państwowej)
– przyłączenie się do wojny światowej (początkowo popierane przez ludność, później krytykowane ze względu na duże straty)
– brak zaufania do cara Mikołaja II (związki rodzinne z cesarzem Niemiec, wpływy Rasputina na dworze carskim, oderwanie rodziny carskiej od realiów życia w Rosji)
– silna opozycja (ugrupowania mienszewików, bolszewików i kadetów)
2) Przyczyny społeczno-gospodarcze:
– szybkie, masowe uprzemysłowienie Rosji – uzależnienie finansowe i techniczne od Zachodu, wzrost liczby robotników
– kryzys gospodarczy po wybuchu wojny (wzrost cen żywności, brak chleba i opału, odcięcie dostaw po blokadzie cieśnin czarnomorskich przez Turcję)
– strajki i zamieszki (najpierw przeciw groźbie głodu, potem antyrządowe)
Przebieg
1) Rewolucja lutowa – 8 III 1917 (23 II wg używanego w Rosji kalendarza juliańskiego) w Piotrogrodzie:
– manifestacja z okazji Dnia Kobiet przerodziła się w zamieszki przeciwko carowi
– bunt wojska wezwanego do stłumienia zamieszek, anarchia (grabież sklepów, demolowanie urzędów, wypuszczenie więźniów)
– abdykacja cara na rzecz brata (który nie przyjął korony) – Rosja republiką
– ukształtowanie systemu dwuwładzy – dwa konkurencyjne rządy: Rząd Tymczasowy (książę Gieorgij Lwow, Aleksander Kiereński) i Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich (ros. “Sowiet”)
Zmiana władzy nie poprawiła sytuacji w kraju (klęski na froncie, kartki na chleb, inflacja, przestępczość). Radykalizacja nastrojów:
– uwięzienie cara wraz z rodziną
– powrót z emigracji (z pomocą Niemiec) przywódcy bolszewików Włodzimierza Lenina – ogłoszenie “tez kwietniowych” o konieczności rewolucji socjalistycznej (“Cała władza w ręce rad!”)
– utworzenie bolszewickiej paramilitarnej Czerwonej Gwardii
– rozłam w Rządzie Tymczasowym (spór o niepodległość dla narodów Imperium)
– przejęcie przez bolszewików większości w Piotrogrodzkiej Radzie Delegatów
2) Rewolucja bolszewicka (październikowa) – 6/7 listopada 1917 (24/25 października wg używanego w Rosji kalendarza juliańskiego):
– przejęcie budynków rządowych, aresztowanie Rządu Tymczasowego
– odezwa “Do robotników, chłopów i żołnierzy”
– utworzenie rządu bolszewickiego – Rady Komisarzy Ludowych
Reakcja Europy na rewolucje rosyjskie:
– Państwa Centralne: po rewolucji lutowej przerzucenie przez Niemcy Lenina do Rosji (uważano, że rewolucja bolszewicka osłabi Rosję, a więc przeciwnika w wojnie)
– Ententa: po rewolucji lutowej odmowa azylu dla rodziny carskiej, a po rewolucji październikowej pomoc “białym” w wojnie domowej (desanty wojsk Ententy w Murmańsku, Władywostoku i nad Morzem Czarnym)
Skutki
1) Skutki dla Rosji:
– nieuznanie niekorzystnych dla bolszewików wyborów do Zgromadzenia Konstytucyjnego i rozpędzenie go
– szybkie wycofanie z wojny światowej (traktat brzeski z Niemcami zgodnie z tezą Lenina o “pokoju bez aneksji i kontrybucji” – zrzeczenie się utraconych w wojnie ziem)
– ogłoszenie suwerenności dla narodów Imperium Rosyjskiego
– zmiany w gospodarce (kontrola bolszewickich rad robotniczych nad fabrykami, 8-godzinny dzień pracy, nacjonalizacja banków i wielkiej własności rolnej)
– “czerwony terror” (przywrócenie cenzury, masowe ofiary Nadzwyczajnej Komisji – CzeKa Feliksa Dzierżyńskiego, GUŁag – system obozów koncentracyjnych dla “wrogów ludu”)
– oddzielenie Cerkwi (Kościoła prawosławnego) od państwa, wprowadzenie świeckich rozwodów, a w przyszłości prześladowanie prawosławia i niszczenie cerkwi
– zamordowanie cara i jego rodziny (Jekaterynburg, VII 1918).
Rewolucja rozpoczęła trzyletnią wojnę domową “czerwonych” (bolszewików) z “białymi” (zwolennikami dawnego ustroju). Wygrali bolszewicy, co oznaczało utrwalenie pierwszego i największego na świecie państwa komunistycznego (Rosji Radzieckiej, później Związku Radzieckiego) – aż do 1991.
2) Skutki rewolucji dla Europy:
– wycofanie Rosji z wojny światowej
– masowa emigracja “białych”, gł. do Turcji, Jugosławii, Polski, Niemiec i Francji oraz Chin i Japonii (w latach 1917-20 nawet do 2 mln osób)
– po zakończeniu wojny domowej w Rosji – próba “eksportu rewolucji” i wprowadzenia komunizmu w całej Europie (powstrzymana przez Polskę – bitwa warszawska 15 VIII 1920)
– później, w wyniku II wojny światowej, Związek Radziecki przejął kontrolę nad całą środkowo-wschodnią Europą na ponad 40 lat
Wyjaśnienie: