Cech - podejrzewa się , że istniał nawet w starożytności, jednak jego istnienie potwierdzone przypada na znacznie późniejszy okres - średniowiecze. Przedstawicie tego samego zawodu lub zawodów ściśle związanych ze sobą jednoczyli się w celu obrony swych interesów, czyli uzyskania jak najwyższych dochodów. Jak każda organizacja cech miał swoje prawo - prawo cechowe czyli statut. Określano w nim strukturę dla przydzielenia obowiązków i praw członków. Cech miał więc duże znaczenie dla rzemiosła w skali miejskiej a nawet krajowej. W historii odnotowane są zjazdy cechmistrzów w których ujednolicano prawo cechowe. Struktura rzemieślników to uczeń, czeladnik, brat, podstarszy, straszy czyli cechmistrz. Cech miał ustalone barwy ubioru, zasady produkcji, znakowania, sprzedaży, szkolenia, kar, opłat, a nawet elementy życia towarzyskiego życia towarzyskiego. Każdy zawód miał świętego patrona a z kościołem każdy cech starał się być w zgodzie. Cechy wnosiły wkład w rozbudowę miasta oraz budowę kościołów, stanowiły niezwykle istotne ogniwo w życiu miejskim przez bardzo długi okres. Współcześnie cechy straciły swoje znaczenie. Nie mniej dziś istnieją organizacje o identycznym znaczeniu tzw związki np. związek lekarzy.
Gildia to słowo , które może być równoznaczne w użyciu z cechem, jednak nie zawsze. Ponieważ gildie tworzyli również kupcy i przedstawicieli świata sztuki. Gildie kupieckie to równoważnik sieci handlowej. Kupcy jednoczyli swe siły najczęściej w celu obrony zakupionych lub wymienionych towarów przed złupieniem w czasie transportu, wyszukiwaniu odpowiednich miejsc składowania, zmniejszenia kosztów handlowych.
Hanza to bardzo ścisłe określenie związku miast (m.in np. dzisiaj należących do Polski Kołobrzeg, Szczecin Darłowo, Słupsk -Hanza wendyjska) i wymagające dużo czasu w celu opisania. Hanza to organizacja dbająca poprzez wybiórcze prowadzenie i dopuszczanie handlu na swoim terenie o optymalne zyski miast wchodzących w jej skład. A ponieważ jak wiemy pieniądz rządzi światem przekładało się to na siłe polityczną oraz obronną w sensie dosłownym. Istniała w okresie od XII do XVII w, czas świetności to trzy wieki od XIII do XV. gdzie kontrolowano handel na morzach Północnym i Bałtyku. Z potęgi hanzy zdawali sobie sprawę monarchowie i starali się okiełznać krnąbne nawet wobec nich miasta. Siła hanzy była tak duża , że ceny windowano do ostatecznych granic spowodowało to w końcu do osłabienia popytu i złamało jedność. Do upadku Hanzy przyczyniły się bardzo odkrycia nowych niewyczerpanych zasobów w Ameryce, odkrycie nowej drogi do Indii. To były nowe szlaki handlowe,poza zasięgiem miast położonych wzdłuż wybrzeży mórz Północnego i Bałtyku. Handel holenderski XV konkurencyjny dla Hanzy okazał się nie do pokonania. Holendrzy rozbudowali porty i rozwinęli flotę handlową związaną interesami z Hiszpanią zupełnie od Hanzy niezależną. Ogromną rolę odegrała tu Antwerpia centrum bankowe. Hanzę wypchnięto z Bałtyku. Koniec Hanzy to data umowna 1669r.
