Odpowiedź:
Skutki polityczne
W wyniku I wojny światowej upadły trzy europejskie cesarstwa (Rosja, Niemcy, Austro-Węgry), a znaczenie zyskała Wielka Brytania, Francja i USA. Niemal całkowicie zmieniły się granice w Europie środkowej, południowej i wschodniej.
1) zmiany terytorialne:
– rozpad Austro-Węgier, utrata 13% terytorium przez Niemcy
– nowe niepodległe państwa: Polska, Czechosłowacja, Austria, Węgry, Finlandia, Litwa, Łotwa i Estonia, Królestwo SHS (Serbów, Chorwatów i Słoweńców)
– inne zmiany terytorialne: Alzacja i Lotaryngia dla Francji, północny Szlezwik dla Danii, Besarabia i Siedmiogród dla Rumunii, południowy Tyrol i Triest dla Włoch, Eupen i Malmedy dla Belgii
– Gdańsk wolnym miastem pod kontrolą międzynarodową (z uprawnieniami Polski do korzystania z portu i kierowania sprawami zagranicznymi, dominował jednak żywioł niemiecki)
– kontrola międzynarodowa nad Gdańskiem (wolnym miastem), okręgiem Saary oraz rzekami: Łabą, Odrą, Niemnem i Dunajem
– podział imperium kolonialnego Niemiec między Wielką Brytanię i Francję
Na terenach wielonarodowych (Górny Śląsk, Warmia i Mazury z Powiślem oraz Szlezwik) zarządzono plebiscyty – głosowania ludności w sprawie przynależności państwowej tych terenów.
2) pozostałe skutki polityczne:
– obalenie caratu w Rosji
– osłabienie Niemiec (demilitaryzacja Nadrenii, zmniejszenie armii niemieckiej do 100 tysięcy żołnierzy (bez obowiązkowego poboru, czołgów i lotnictwa, marynarka wojenna bez okrętów podwodnych), zakaz fortyfikowania granic
– osłabienie Turcji (Irak, Syria, Palestyna, Arabia i Jordania terytoriami mandatowymi pod kontrolą Francji i Wielkiej Brytanii); później upadek sułtanatu i powstanie nowoczesnego państwa z Musfafą Kemalem Atatürkiem na czele
– wzrost znaczenia Japonii
– napływ Żydów do Palestyny
– rozwój przemysłu i zmiany społeczne w Indiach (postulaty niepodległościowe)
Postanowienia dotyczące zmian terytorialnych i ograniczeń dla Niemiec zawarto w traktacie wersalskim (1919). Dla przestrzegania tego porządku utworzono Ligę Narodów.
[W 1922 zawarto traktat waszyngtoński regulujący stosunek sił morskich na Pacyfiku; z tego powodu porządek światowy po I wojnie światowej nazywa się też “ładem wersalsko-waszyngtońskim”.]
Skutki gospodarcze
– inflacja
– wzrost zadłużenia Wielkiej Brytanii i Francji wobec banków i rządu USA
– obciążenie Niemiec gigantycznymi reparacjami wojennymi na rzecz aliantów
– ogromny wzrost produkcji broni i amunicji, spadek w innych branżach
Skutki społeczne
– miliony inwalidów
– emancypacja kobiet
– rozpad państw wieloetnicznych na rzecz mniejszych państw narodowych
– wzrost znaczenia i w konsekwencji dojście do władzy komunistów (Rosja, 1917), a w późniejszych latach faszystów (Włochy, 1922) i narodowych socjalistów (Niemcy, 1933)
– wzrost znaczenia władzy wykonawczej w państwach europejskich i USA, zwiększenie liczby dziedzin regulowanych przez państwo
– wprowadzenie w wielu krajach obowiązkowej służby wojskowej
Niezadowolenie Niemców z postanowień traktatu wersalskiego było przyczyną dojścia do władzy narodowych socjalistów Hitlera (1933), a w konsekwencji – wybuchu II wojny światowej.
Oto najważniejsze rzczy trzymaj
Wyjaśnienie:
