Wyjaśnienie:
Wymiar nominalny, odchyłki i tolerancja wymiaru
Ta strona należy do działu: geometry_sm Geometria wykreślna poddziału rysunek techniczny Rysunek techniczny
Wykonanie dwóch części w procesie produkcyjnym, których uzyskane wymiary byłyby takie same jest fizycznie nie możliwe. Wpływ na to ma wiele czynników, do których należy dokładność obrabiarki, zużycie narzędzia a także sam materiał skrawany. Z tego względu wprowadza się pojęcie wymiaru nominalnego D, który jest ogólnym wymiarem docelowym oraz odchyłek tego wymiaru: dolnej i górnej. Przyjęło się oznaczać dla wymiarów zewnętrznych oznaczenie odchyłki dolnej przez ei zaś odchyłki górnej przez es, natomiast dla wymiarów wewnętrznych (otworów) stosuje się dla odchyłki dolnej oznaczenie EI zaś dla górnej ES. Wymiar dolny A jest równy D+ei lub D+EI, natomiast górny B wynosi D+es lub D+ES (w zależności od rodzaju wymiaru).
Tolerancja T danego wymiaru jest równa różnicy odchyłek es-ei lub ES-EI. Można również obliczyć ją znając wymiary graniczne poprzez odjęcie wymiaru B-A. Tolerancja określa dozwolony przedział odchyłek wymiaru.
Graficzna interpretacja pojęcia odchyłek, tolerancji <b>T</b> i wymiaru nominalnego <b>D</b> dla: <b>a)</b> otworu, gdzie odchyłki są oznaczane umownie dużymi literami (dolna <b>EI</b>, górna <b>ES</b>); <b>b)</b> wałka, gdzie odchyłki są oznaczone umownie małymi literami (dolna <b>ei</b> zaś górna <b>es</b>).
