Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania styczniowego była branka P F. zarządzona przez władze carskie z inicjatywy Aleksandra Wielopolskiego. Odwilż posewastopolska to okres reform wdrożonych w Rosji po klęsce PF w wojnie krymskiej. Polscy powstańcy w 1863 r. tworzyli regularną armię, która otwarcie wystąpiła P F przeciw wojskom rosyjskim. Polscy chłopi przystąpili do powstania styczniowego po wydaniu przez cara PF ukazu o uwłaszczeniu.
